Bost Enperadore Onak
From Wikipedia, the free encyclopedia
Bost enperadore onak izenez ezagutzen diren Erromako agintariak dira: Nerva, Trajano, Adriano, Antonino Pio eta Marko Aurelio[1][1]. Adierazpena Nikolas Makiavelok asmatu zuen bere hil ondorengo 1531ko Liviori buruzko diskurtsoak liburuan:[2]
« | Historia horren azterketatik, gobernu ona nola ezarri behar den ere jakin dezakegu; izan ere, tronua jaiotzez lortu zuten enperadore guztiak (Tito izan ezik) gaiztoak ziren bitartean, adopzioz lortu zutenak onak izan ziren, Nervatik Markorainoko bosten kasuan bezala. Baina inperioa, berriro ere, jaiotzaren oinordekoen eskuetan erori bezain laster, bere hondamena hasi zen berriro. | » |
Makiavelok dio adopziozko enperadore horiek ingurukoen errespetua irabazi zutela gobernu onaren bidez:[2]
« | Tito, Nerva, Trajano, Adriano, Antonino eta Markok ez zuten Pretoriar kohorterik edo ezin konta ahala legio beren burua babesteko behar, baizik eta beren bizimodu onez, menpekoen borondate onez eta Senatuaren atxikimenduz defendatzen zuten beren burua. | » |
Edward Gibbonek Erromatar Inperioaren gainbehera eta erorketaren historia liburuan idatzi zuen haien aginte garaia: «Erromatar Inperioa, jakinduriaren eta bertutearen gidaritzapean, botere absolutuak gobernatzen zuen garaia» zela.[3] Gibbonek uste zuen monarka onbera eta haien politika moderatuak ezohikoak zirela eta haien ondorengo tiraniko eta zapaltzaileenekin kontraesan handia zutela.