Wikiprojekt:Tłumaczenie artykułów/Definicja planety
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Od początków świata klasycznego określenie "wędrujące gwiazdy" jako wyjaśnienie definicji planety pełne było życzeniowego myślenia i niejednoznaczności. W ciągu swojego długiego istnienia znaczyło ono wiele różnych rzeczy, czasem jednocześnie [sprzecznych]. Przez tysiąclecia użycie tego terminu nie było ścisłe, a jego znaczenie było rozmyte i przekręcane, by włączać [w nie] lub wykluczać wachlarz różnych obiektów; od Słońca i księżyca, po satelity i asteroidy. Przyrost wiedzy na temat wszechświata spowodował obrośnięcie słowa "planeta" nowymi znaczeniami i odrzucenie starych, lecz nigdy nie osiągnęło ono jednej, precyzyjnej definicji.
|
Ten artykuł jest obecnie tłumaczony z języka angielskiego. Podstawę stanowi Definition of planet. Zobacz obecny kształt artykułu. |
Pod koniec XIX wieku, słowo "planeta" funkcjonowało, bez zdefiniowania, jako bardzo wygodne pojęcie robocze. Opisywało ono jedynie obiekty w Układzie Słonecznym, których liczba była wystarczająco mała, by jakiekolwiek różnice [ich atrybutów] sprowadzić do jednostkowej podstawy [przypisać podleganie pojęciu]. Po roku 1992 astronomom udało się odkrywać coraz więcej kolejnych obiektów poza orbitą Neptuna, położonych poza Układem Słonecznym (okrążających inne gwiazdy), a ich ilość liczona w setkach. Odkrycia te zwiększyły liczbę potencjalnych planet oraz poszerzyły zakres ich różnorodności i niezwykłości. Niektóre z nich były niemal wielkości gwiazd, podczas gdy inne wielkości mniejszej niż Księżyc. Owe odkrycia były wyzwaniem do daleko idących i wszechstronnych rozważań na temat tego czym planeta może być.
Kwestia dookreślenia definicji planety doszła do głosu w 2005 roku przy okazji odkrycia obiektu poza orbitą Neptuna karłowatej planety Eris, ciała większego od najmniejszej uznanej planety, Plutona. Zareagowała na to w 2006 roku Międzynarodowa Unia Astronomiczna (IAU - International Astronomical Union) złożona z astronomów, instytucji odpowiedzialnej za rozwiązanie tego problemu w nazewnictwie, publikując swoją decyzję w tej sprawie [1]. Definicja ta stosuje się tylko do Układu Słonecznego i stanowi, że planetą jest ciało posiadające orbitę wokół Słońca; ma rozmiary wystarczające, by wytworzyć siłę ciążenia, która umożliwia takiemu ciału przyjęcie kształtu kulistego; i oczyściło swoje sąsiedztwo z mniejszych obiektów. Zgodnie z tą definicją Pluton oraz inne obiekty transneptunowe, nie zaliczają się do planet. Decyzja IAU nie rozwiała kontrowersji i, podczas gdy wielu naukowców przyjęło tę definicję, niektórzy członkowie społeczności astronomów odrzucili ją kategorycznie.