Rossiya-Ukraina urushi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Rossiya-Ukraina urushi[23] (ukraincha: російсько-українська війна) – bu Rossiya (va keyinchalik unga DPR va LPR qo'shildi) va Ukraina oʻrtasidagi urush. Rossiyaning Ukrainaga harbiy aralashuvi 2014-yilning fevral-mart oylarida Yevromaydondagi gʻalabadan soʻng, Rossiya Qrim (Ukraina viloyatlari - Qrim Muxtor Respublikasi va Sevastopol) ni bosib olib, anneksiya qilgach boshlangan. 2014-yil aprel oyida Donetsk va Lugansk viloyatlarida Ukrainaning yangi hukumatiga qarshi norozilik namoyishlari qurolli toʻqnashuv bosqichiga kiradi, bunda Rossiya oʻzini oʻzi eʼlon qilgan DXR va LXRni, shu jumladan toʻgʻridan-toʻgʻri harbiy aralashuv orqali qoʻllab-quvvatlaydi va nazorat qila boshlaydi[24]. 2022-yil 24-fevraldagi keng koʻlamli bosqingacha Donbassda harbiy amaliyotlar mahalliylashtiriladi.
Rossiya-Ukraina urushi | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Harbiy harakatlar xaritasi h. v.
__. — Ukraina tomonidan nazorat qilinadigan hududlar
__. — 2022-yil 24-fevralgacha Rossiya, DXR va LXR tomonidan bosib olingan Ukraina hududlari
__. — 2022-yil 24-fevraldan keyin Rossiya, DXR yoki LXR tomonidan nazorat oʻrnatilgan Ukraina hududlari
__. — deokkupatsiya qilingan Ukraina hududlari
← — Rossiya, DXR va LXR qoʻshinlarining oldinga siljish yoʻnalishi
→ — Ukraina qoʻshinlarining oldinga siljish yoʻnalishi | |||||||||
| |||||||||
Raqiblar | |||||||||
|
| ||||||||
Qoʻmondonlar | |||||||||
* Rossiya Vladimir Putin
Donetsk Xalq Respublikasi Aleksandr Zaxarchenko † (2018-yil 31-avgustgacha)
|
* Ukraina Aleksandr Turchinov (2014-yil fevral-iyun)
| ||||||||
Yoʻqotishlar | |||||||||
* Rossiya, DXR, LXR: ~45 419 harbiy xizmatchi halok boʻldi[1][2] (2014-yil 20-fevraldan 2024-yil 8-yanvargacha bo‘lgan davrda tasdiqlangan yo‘qotishlar) 5300 dan ortiq mahbus[3][4][5][6] |
* Ukraina: ~28 990 kishi oʻldirilgan[10][11] (2014-yil 18-martdan 2023-yil 14-noyabrgacha boʻlgan „Ukraina uchun halok boʻlganlar xotirasi kitobi“ ning maʼlumotlari bilan tasdiqlangan) 9700-10700 yarador
|
OHCHR maʼlumotlariga koʻra, 2014–2021-yillarda Ukraina sharqidagi urush 4200 nafar ukrainalik harbiy, 5800 nafar Rossiya harbiysi va ularning Ukraina sharqidagi ishonchli qoʻshinlari hayotiga zomin boʻlgan (CSIS 2022-yilda keng koʻlamli bosqin boshlanishidan oldin 6-7 ming kishi oʻlganini taxmin qilmoqda[25][26]), shuningdek, har ikki tomondan 13 200–13 400 tinch aholi, 29 600–36 600 nafar harbiy va yaradorlar halok boʻlgan[27].
2021-yilning aprel oyidan boshlab Rossiya Ukraina bilan chegarasida qoʻshin toʻplay boshlagan, bu esa hujumga tayyorgarlik koʻrilayotganini bildirardi. Rossiya rahbariyati bir necha bor Ukraina hududiga bostirib kirishga tayyorgarlik koʻrayotganini rad etgan[28]. 2022-yil fevral oyida inqiroz keskinlashadi va vaziyatni hal qilish uchun diplomatik urinishlar muvaffaqiyatsizlikka uchraydi. 21-fevralda Rossiya oʻz nazorati ostidagi DXR va LXR mustaqilligini tan olgan[29], 22-fevralda oʻzlari nazorat qilgan hududga rasman qoʻshin kiritadi[30][31][32] va 24-fevralda Ukrainaga keng koʻlamli bostirib kirishni boshlaydi.
Xalqaro ommaviy axborot vositalari va turli mamlakatlardagi siyosatshunoslar mojaro davomida sodir boʻlayotgan voqealarni Rossiya va Ukraina oʻrtasidagi urush sifatida tasvirlashdi[33][34][35]. Rossiya 2022-yilning fevraligacha Donbassdagi muntazam qoʻshinlaridan foydalanishni qayta-qayta rad etgan va shu vaqtgacha Donbassdagi mojaro ichki xususiyatga ega ekanligini taʼkidlagan.