Аҡ торна[1], йәки стерх[2] (лат. Grus leucogeranus) — Рәсәйҙең төньяҡ биләмәләрендәге торналарҙың бер төрө, эндемик.
Ҡыҫҡа факттар Фәнни классификация, Халыҡ-ара фәнни исеме ...
Аҡ торна |
|
Фәнни классификация |
---|
арауыҡтағы ранг
Суб-батшалыҡ: | Эуметазойҙар | Супер-класс: | Дүрт аяҡлылар | Ярым класс: | Яңы аңҡаулылар |
|
Халыҡ-ара фәнни исеме |
---|
Grus leucogeranus (Pallas, 1773)
|
Ареал |
---|
Күсеп осоу юлдары, оя ҡороу, ҡышлау төбәктәре
|
Һаҡлау статусы |
---|
Критик хәлдәге төр IUCN 3.1 Critically Endangered : 106002786
|
|
Ябырға
Аҡ торналар юҡҡа сығыу хәүефендә торалар. Халыҡ-ара тәбиғәтте һаҡлау Ҡыҙыл китабына һәм Халыҡ-ара сауҙа итеү конвенцияһы СИТЕС исемлегәнә, шулай уҡ, Рәсәй Ҡыҙыл китабына индерелгән.
Әлеге көндә был төрҙөң саха популяцияһында (ҡырағай тәбиғәттә) сама менән 2900—3000 зат иҫәпләнә.
Иң киҫкен хәлдә көнбайыш себер популяцияһы — бары 20 тирәһе генә зат ҡалған.
Зоологтар араһында беренсе булып Саханың төньяғында аҡ торнаның ояһын табып, уны һүрәтләүсе булып совет орнитологы К. А. Воробьёв тора (30 июнь, 1960 йыл)[3].
Был ҡоштоң биологияһы бик әҙ генә өйрәнелгән. 1973 йылда АҠШ-та Арчибальд Джордж тарафынан Торналарҙы һаҡлауҙың халыҡ-ара фонды нигеҙләнгәс кенә , орнитологтар аҡ торнаны күҙ уңына ала башлайҙар.
1979 йылда Рәсәйҙә был ҡоштар өсөн махсус Окск дәүләт ҡурсаулығы төҙөлә. Шунда уҡ, себештәрен сығарып, тәбиғәткә кире ҡайтарыу өсөн (реинтродукции) питомник төҙөлә.
2002 йылда, америка ғалимдарының тәжрибәһенә таянып, аҡ торналарҙың көнбайыш себер популяцияһын тергеҙеү буйынса программа төҙөлә. Ул проект әле лә эшләй, — «Полёт надежды» исеме аҫтында.