Ekuinoks
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ekuinoks marupakan fenomena pas ekuator langit lawan ekuator bumi malewati pusat geometris matan cakram matahari.[1][2] Fenomena ngini tajadi dua kali satiap tahunnya, yaitu, pas sakitar 20 Maret wan 23 September. Kawa disambat, bahwa kajadian ngini marupakan fenomena haratan tangah matahari kawa taitihi baandak pas di atas ekuator
Kata ekuinoks diambil matan basa Latin aequinoctium, nang baasal matan kata aequus nang artinya sama wan nox (genitif noctis) nang baisi arti malam. Pas harinya ekuinoks cungul, siang wan malam waktunya sama di sabarataan wilayah di Bumi. Tapi kada sabarataan jua sama, hal ngini maraga ukuran buncu matahari, refraksi atmosfir, wan paubahan hancap hari nang cungul di kabanyakan di garis lintang parak ekuinoks. Jauh sabalum parsamaan nang ngini ditamuakan, budaya ekuator primitif sudah mancatat hari apa haja Matahari cungul di timur wan tinggalam di barat, wan kajadian ngini dasar parak banar lawan kajadiakan nang ditantuakan sacara astronomis. Akibatnya, manurut jam matahari nang diulah wan diatur bujur-bujur, siang hari waktunya 12 jam.
Di balahan Bumi bagian utara, ekuinoks Maret dipinandui lawan ngaran titik balik musim semi, amun ekuinoks Septembernya dipinandui lawan ngaran titik balik musim gugur. Di balahan Bumi bagian salatan malahan kabalikannya, hal ngini kada lain dipangaruhi tahun kabisat wan faktor lainnya.
Di balamahan bumi nang tangah ngarannya ekuinoks mara utaragasan equinox Maret, hal ngini manampaiakan bahwa haratan ngitu matahari malewati ekuator langit di arah mara ka utara, wan ekuinoks mara salatan gasan ekuinoks September, manamapaikan bahwa haratan ngitu matahari malewati ekuator langit di arah mara ka salatan.
Mulai wayah Bulan (wan planet-planet nang tarandah) maakibatakan orbit Bumi ka eksentrisitas orbit sadikit balain matan orbit elips, ekuinoks sacafa rasmi ditantuakan ulih jadwal rigulir sistem koordinat garhana matahari daripada deklinasi matan matahari. Waktu cungulnya ekuinoks biasanya ditantuakan pas garis 0° wan 180°.[3]