Ιστορία της Αιγύπτου
From Wikipedia, the free encyclopedia
Η ιστορία της Αιγύπτου είναι μακρά και πλούσια. Η Αίγυπτος άκμασε για χιλιάδες χρόνια (από περίπου 8000 π.Χ.), με τον πολιτισμό της να είναι διάσημος για τις μεγάλες πολιτιστικές προόδους σε κάθε τομέα της ανθρώπινης γνώσης, από τις τέχνες και την επιστήμη μέχρι την τεχνολογία και τη θρησκεία. Ανάμεσα στα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου είναι η Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας.[1] Μεγάλο μέρος της αρχαίας ιστορίας της ήταν ένα μυστήριο[2] έως ότου τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά αποκρυπτογραφήθηκαν με την ανακάλυψη και τη βοήθεια της Στήλης της Ροζέττας.[3]
Ο αρχαίος αιγυπτιακός πολιτισμός συγχωνεύτηκε γύρω στο 3150 π.Χ. με την πολιτική ενοποίηση της Άνω και της Κάτω Αιγύπτου υπό τον πρώτο βασιλιά της Πρώτης Δυναστείας, Μήνη (ή Ναρμέρ).[1][4] Η κυριαρχία των γηγενών Αιγυπτίων διήρκεσε μέχρι την κατάκτηση της Αιγύπτου από την Αχαιμενιδική Αυτοκρατορία τον 6ο αιώνα π.Χ.[5]
Το 332 π.Χ., ο Μακεδόνας ηγεμόνας Αλέξανδρος ο Μέγας κατέλαβε την Αίγυπτο καθώς ανέτρεψε τους Αχαιμενίδες και ίδρυσε τη βραχύβια Μακεδονική Αυτοκρατορία. Η Αυτοκρατορία αυτή οδήγησε στη δημιουργία της Δυναστείας των Πτολεμαίων, που ιδρύθηκε το 305 π.Χ. από έναν από τους πρώην στρατηγούς του Αλέξανδρου, τον Πτολεμαίο Α' Σωτήρα. Οι Πτολεμαίοι έπρεπε να πολεμήσουν τις εγγενείς εξεγέρσεις και συμμετείχαν σε ξένους και εμφυλίους πολέμους που οδήγησαν στην παρακμή της δυναστείας και στην τελική προσάρτησή της από τη Αρχαία Ρώμη. Ο θάνατος της Κλεοπάτρας το 30 π.Χ. τερμάτισε την ονομαστική ανεξαρτησία της Αιγύπτου, με αποτέλεσμα η Αίγυπτος να γίνει μια από τις επαρχίες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Η ρωμαϊκή κυριαρχία στην Αίγυπτο (συμπεριλαμβανομένης της Βυζαντινής) διήρκεσε από το 30 π.Χ. έως το 641 μ.Χ., με ένα σύντομο μεσοδιάστημα ελέγχου από τη Αυτοκρατορία των Σασσανιδών μεταξύ 619 και 629, γνωστή ως Σασσανική Αίγυπτος.[6] Μετά τη μουσουλμανική κατάκτηση της Αιγύπτου, τμήματα της Αιγύπτου έγιναν επαρχίες διαδοχικών χαλιφάτων και άλλων μουσουλμανικών δυναστειών: Χαλιφάτο Ρασιντούν (632-661), Χαλιφάτο των Ομεϋαδών (661-750), Χαλιφάτο των Αββασιδών (750-935), Χαλιφάτο των Φατιμιδών (909-1171), Σουλτανάτο των Αγιουβιδών (1171–1260) και Σουλτανάτο των Μαμελούκων (1250–1517).[7] Το 1517, ο Οθωμανός σουλτάνος Σελίμ Α' κατέλαβε το Κάιρο, ενσωματώνοντας την Αίγυπτο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Η Αίγυπτος παρέμεινε εξ ολοκλήρου οθωμανική μέχρι το 1867, εκτός από την περίοδο της γαλλικής κατοχής από το 1798 έως το 1801. Από το 1867, η Αίγυπτος έγινε ένα τυπικά αυτόνομο υποτελές κράτος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που ονομαζόταν Χεδιβάτο της Αιγύπτου. Το Χεδιβάτο πέρασε στο βρετανικό έλεγχο το 1882 μετά τον Αγγλοαιγυπτιακό πόλεμο. Μετά το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και μετά την Αιγυπτιακή Επανάσταση του 1919, ιδρύθηκε το Βασίλειο της Αιγύπτου. Κι ενώ ήταν de jure ανεξάρτητο κράτος, το Ηνωμένο Βασίλειο διατήρησε τον έλεγχο των εξωτερικών υποθέσεων, της άμυνας και άλλων θεμάτων. Η βρετανική κατοχή κράτησε μέχρι το 1954, οπότε και συνάφθηκε η Αγγλοαιγυπτιακή Συμφωνία του 1954.
Η σύγχρονη Δημοκρατία της Αιγύπτου ιδρύθηκε το 1953, και με την πλήρη απόσυρση των βρετανικών δυνάμεων από τη Διώρυγα του Σουέζ το 1956 σηματοδοτήθηκε για πρώτη φορά μετά από 2500 χρόνια η πλήρης ανεξαρτησίας της Αιγύπτου. Ο Πρόεδρος Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ (πρόεδρος από το 1956 έως το 1970) εισήγαγε πολλές μεταρρυθμίσεις και δημιούργησε τη βραχύβια Ηνωμένη Αραβική Δημοκρατία (με τη Συρία). Κατά τη διάρκεια της θητείας του διεξήχθη ο Πόλεμος των Έξι Ημερών και δημιουργήθηκε το διεθνές Κίνημα των Αδεσμεύτων. Ο διάδοχός του, ο Ανουάρ Σαντάτ (πρόεδρος από το 1970 έως το 1981) άλλαξε την τροχιά της Αιγύπτου, ενώ απομακρύνθηκε από πολλές από τις πολιτικές και τις οικονομικές αρχές του νασερισμού, εγκαθιδρύοντας εκ νέου ένα πολυκομματικό σύστημα και εγκαινιάζοντας την οικονομική πολιτική του λεγόμενου ανοίγματος ή «ινφιτάχ».[8] Ο Σαντάτ οδήγησε την Αίγυπτο στον Πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973 για να ανακτήσει τη Χερσόνησο του Σινά, η οποία προσαρτήθηκε στο Ισραήλ μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967. Αυτό οδήγησε αργότερα στη Συνθήκη Ειρήνης Αιγύπτου-Ισραήλ.
Η πρόσφατη αιγυπτιακή ιστορία κυριαρχείται από γεγονότα μετά από σχεδόν τριάντα χρόνια διακυβέρνησης του πρώην προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ. Η Αιγυπτιακή Επανάσταση του 2011 εξώθησε τον Μουμπάρακ σε παραίτηση και είχε ως αποτέλεσμα τον πρώτο δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο στην αιγυπτιακή ιστορία, τον Μοχάμεντ Μόρσι. Οι αναταραχές μετά την επανάσταση του 2011 και οι σχετικές διαμάχες οδήγησαν στο Αιγυπτιακό Πραξικόπημα το 2013, στη φυλάκιση του Μόρσι και στην εκλογή του Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι στη θέση του προέδρου το 2014.