Ναπολεόντειοι Πόλεμοι
From Wikipedia, the free encyclopedia
Οι Ναπολεόντειοι Πόλεμοι (1803-1815) ήταν μια σειρά μεγάλων συγκρούσεων που έφεραν αντιμέτωπους τη Γαλλική Αυτοκρατορία και τους συμμάχους της, υπό την ηγεσία του Ναπολέοντα Α΄, με μια μεταβαλλόμενη ομάδα ευρωπαϊκών δυνάμεων που συγκροτούσαν διάφορους συνασπισμούς, χρηματοδοτούμενους και συνήθως από την ηγεσία του Ηνωμένου Βασιλείου. Οι πόλεμοι προήλθαν από τις ανεπίλυτες διαφορές σχετικές με τη Γαλλική Επανάσταση και τις συγκρούσεις που προκάλεσε. Οι πόλεμοι συχνά ταξινομούνται σε πέντε συγκρούσεις, καθεμία από τις οποίες πήρε το όνομά της μετά από τον συνασπισμό που πολεμούσε τον Ναπολέοντα: τον Τρίτο Συνασπισμό (1805), τον Τέταρτο (1806-07), τον Πέμπτο (1809), τον Έκτο (1813) και τον Έβδομο (1815). Αντιμαχόμενοι
Ο Ναπολέων, όταν αναδείχθηκε Πρώτος Ύπατος της Γαλλικής Δημοκρατίας το 1799, κληρονόμησε μια χαοτική δημοκρατία. Στη συνέχεια δημιούργησε ένα κράτος με σταθερά οικονομικά, ισχυρή γραφειοκρατία και καλά εκπαιδευμένο στρατό. Το 1805 η Αυστρία και η Ρωσία σχημάτισαν τον Τρίτο Συνασπισμό και διεξήγαγαν πόλεμο εναντίον της Γαλλίας. Απαντώντας ο Ναπολέων νίκησε τον συνασπισμένο Ρωσοαυστριακό στρατό στο Άουστερλιτς τον Δεκέμβριο του 1805, που θεωρείται η μεγαλύτερη νίκη του. Στη θάλασσα οι Βρετανοί νίκησαν κατά κράτος το ενωμένο Γαλλοϊσπανικό ναυτικό στη Ναυμαχία του Τραφάλγκαρ στις 21 Οκτωβρίου 1805. Αυτή η νίκη εξασφάλισε τον βρετανικό έλεγχο των θαλασσών και απέτρεψε την εισβολή στην ίδια τη Βρετανία. Ανησυχώντας για την αύξηση της γαλλικής ισχύος, η Πρωσία ηγήθηκε της δημιουργίας του Τέταρτου Συνασπισμού με τη Ρωσία, τη Σαξονία και τη Σουηδία και του νέου πολέμου τον Οκτώβριο του 1806. Ο Ναπολέων νίκησε γρήγορα τους Πρώσους στην Ιένα και τους Ρώσους στο Φρίντλαντ, φέρνοντας μια ανήσυχη ειρήνη στην ήπειρο. Η ειρήνη όμως απέτυχε καθώς ξέσπασε πόλεμος το 1809 και ο ανεπαρκώς προετοιμασμένος Πέμπτος Συνασπισμός, με επικεφαλής την Αυστρία, νικήθηκε γρήγορα στη Μάχη του Βαγκράμ.
Ελπίζοντας να απομονώσει οικονομικά τη Βρετανία, ο Ναπολέων εξαπέλυσε μια εισβολή στην Πορτογαλία, τον μόνο εναπομείναντα σύμμαχο της Βρετανίας στην ηπειρωτική Ευρώπη. Αφού κατέλαβε τη Λισαβόνα τον Νοέμβριο του 1807 και με τον κύριο όγκο των Γαλλικών στρατευμάτων στην Ισπανία, ο Ναπολέων εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία να στραφεί εναντίον της πρώην συμμάχου του, να εκθρονίσει τη βασιλεύουσα Ισπανική οικογένεια των Βουρβόνων και να ανακηρύξει τον αδελφό του Βασιλιά της Ισπανίας το 1808 ως Ιωσήφ Α΄. Οι Ισπανοί και οι Πορτογάλοι επαναστάτησαν με βρετανική υποστήριξη και εκδίωξαν τους Γάλλους από την Ιβηρική το 1814, μετά από εξαετή πόλεμο.
Παράλληλα, η Ρωσία, που δεν επιθυμούσε να υποστεί οικονομικές συνέπειες από τη μείωση του εμπορίου, παραβίαζε συστηματικά τον Ηπειρωτικό Αποκλεισμό, ωθώντας τον Ναπολέοντα να εξαπολύσει μαζική εισβολή στη Ρωσία το 1812. Η εκστρατεία που ακολούθησε τελείωσε με τη διάλυση και την καταστροφική υποχώρηση της Γαλλικής Grande Armée.
Ενθαρρυμένες από την ήττα, η Πρωσία, η Αυστρία και η Ρωσία σχημάτισαν τον Έκτο Συνασπισμό και ξεκίνησαν μια νέα εκστρατεία εναντίον της Γαλλίας, νικώντας αποφασιστικά τον Ναπολέοντα στη Λειψία τον Οκτώβριο του 1813, μετά από αρκετές αμφίρροπες μάχες. Στη συνέχεια, οι Σύμμαχοι εισέβαλαν στη Γαλλία από τα ανατολικά, ενώ ο Πόλεμος της Χερσονήσου μεταφέρθηκε στη νοτιοδυτική Γαλλία. Συμμαχικά στρατεύματα κατέλαβαν το Παρίσι στα τέλη Μαρτίου του 1814 και ανάγκασαν τον Ναπολέοντα να παραιτηθεί τον Απρίλιο. Εξορίσθηκε στο νησί Έλβα και οι Βουρβόνοι αποκαταστάθηκαν στην εξουσία. Αλλά ο Ναπολέων δραπέτευσε τον Φεβρουάριο του 1815 και ανέλαβε πάλι τον έλεγχο της Γαλλίας για περίπου εκατό ημέρες. Με τον Έβδομο Συνασπισμό οι σύμμαχοι τον νίκησαν οριστικά στο Βατερλώ τον Ιούνιο του 1815 και τον εξόρισαν στην Αγία Ελένη, όπου πέθανε έξι χρόνια αργότερα [1].
Το Συνέδριο της Βιέννης ξανασχεδίασε τα σύνορα της Ευρώπης και έφερε μια περίοδο σχετικής ειρήνης. Οι πόλεμοι είχαν σοβαρές συνέπειες για την παγκόσμια ιστορία, συμπεριλαμβανομένων της εξάπλωσης του εθνικισμού και του φιλελευθερισμού, της ανόδου της Βρετανικής Αυτοκρατορίας ως της μεγαλύτερης δύναμης του κόσμου, της εμφάνισης κινημάτων ανεξαρτησίας στη Λατινική Αμερική και της επακόλουθης κατάρρευσης της Ισπανικής Αυτοκρατορίας, της θεμελιώδους αναδιοργάνωσης των γερμανικών και ιταλικών εδαφών σε μεγαλύτερα κράτη και της καθιέρωσης ριζικά νέων μεθόδων διεξαγωγής πολέμου.