Zibilizazio
From Wikipedia, the free encyclopedia
Zibilizazioa, eskuarki, Estatuaren garapena, gizarte-estratifikazioa, urbanizazioa eta berezko hizkuntza mintzatuaz haraindiko komunikazio-sistema sinbolikoak (hau da, idatzizko sistema bat) ezaugarri dituen gizarte konplexu oro da[1][2][3][4][5][6][7][8]. Gizarte horietan, nekazaritza intentsiboa, lan-banaketa konplexua eta hiriak osatzeko populazio aski daude.
Historikoki, zibilizazioa kultura handiago eta aurreratuago gisa ulertu izan da askotan, kultura txikiago eta, ustez, ez hain aurreratuekin kontrastean[9][10][11][12]. Zentzu zabal horretan, zibilizazioa ez dator bat zentralizatu gabeko gizarte tribalekin, artzain nomaden kulturak, gizarte neolitikoak edo ehiztari-biltzaileak barne; hala ere, batzuetan ez dator bat zibilizazioen barruan dauden kulturekin. Zibilizazioak populazio dentsitateko kokaleku antolatuak dira, gizarte-klase hierarkikoetan banatuak, elite nagusi batekin eta hiri- eta landa-populazio menderatuekin, zeinak nekazaritza intentsiboan, meatzaritzan, fabrikazio txikian eta merkataritzan aritzen baitira. Zibilizazioak boterea kontzentratzen du gizakien kontrola naturaren gainerakoengan hedatuz, baita beste gizakiengan ere[13].
Zibilizazioa, bere etimologiak dioen bezala, herri eta hiriei lotutako kontzeptua da jatorriz. Zibilizazioen lehen agerpena, oro har, Mendebaldeko Asiako Iraultza Neolitikoaren azken faseekin lotuta dago, eta hiri-iraultzaren eta estatuaren eraketaren prozesu azkar samarrarekin amaitzen da, elite gobernatzaile baten agerpenarekin lotutako garapen politikoarekin.