تاریخ مغولستان
From Wikipedia, the free encyclopedia
امپراتوری عشایری، از جمله شیونگنو (۳ قرن پیش از میلاد به ۱ قرن)، خاقانات روران (۳۳۰–۵۵۵)، به خاقانات گوکترک (۵۵۲–۷۴۴) و دیگران، حکومت منطقه مغولستان امروزی مردم خیتان که از یک زبان پارا مغولی استفاده میکردند،[1] دولتی را با نام دودمان لیائو (۹۰۷–۱۱۲۵) در آسیای مرکزی تأسیس کردند و بر مغولستان و بخشهایی از خاور دور روسیه امروزی، کره شمالی و شمال چین حکومت کردند.
در سال ۱۲۰۶ چنگیزخان توانست مغولها را متحد کند و آنها را به یک نیروی جنگی تبدیل کرد که به تأسیس بزرگترین امپراتوری پیوسته در تاریخ جهان یعنی امپراتوری مغول (۱۲۰۶–۱۳۶۸) رسید. وی نخست چین را گشود. آنگاه به ایران و اروپا تاخت و پیروزیهای بسیار پدیدآورد. فرزندان او تا سالها فتحهای نیای خود را پی میگرفتند. فتح ایران و آسیای میانه توسط مغولها را از فجیعترین وقایع تاریخ میدانند که شمار زیادی از مردم این مناطق در پی این هجومها از بین رفتند.
پس از چنگیز و فرزندانش سرزمین مغولستان گمنام ماند. اما امپراتوریهایی مانند ایلخانان ایران و امپراتوری مغولی هند در بیرون از مرزهای تاریخی مغولستان مدتها به حیات خود ادامه داد. در زمان نزدیک به ما این سرزمین زیر چیرگی شوروی گردانده میشد. آیین بودایی در مغولستان با تبدیل امپراتوران دودمان یوآن آغاز شد. پس از فروپاشی سلسله یوان مستقر در مغول چین در سال ۱۳۶۸، مغولان به الگوهای قبلی نزاعهای داخلی خود بازگشتند.
در اواخر قرن هفدهم، مغولستان امروزی به بخشی از منطقه تحت سلطه سلسله مانچو چینگ تبدیل شد. در زمان فروپاشی چینگ در سال ۱۹۱۱، مغولستان استقلال خود را اعلام کرد اما تا سال ۱۹۲۱ برای ایجاد استقلال مستقل و بهطور واقعی و تا ۱۹۴۵ برای به دست آوردن و به رسمیت شناخته شده بینالمللی به طول انجامید. در نتیجه، مغولستان تحت تأثیر قدرت شوروی قرار گرفت: در سال ۱۹۲۴ جمهوری خلق مغولستان اعلام شد، و سیاست مغولستان شروع به پیروی از همان الگوهای سیاست اتحاد جماهیر شوروی آن زمان کرد. پس از انقلابهای ۱۹۸۹، انقلاب مغولستان ۱۹۹۰ منجر به یک سیستم چند حزبی، قانون اساسی جدید در سال ۱۹۹۲ و انتقال به اقتصاد بازار شد.