نخستین جنگ صلیبی
From Wikipedia, the free encyclopedia
نخستین جنگ صلیبی (۱۰۹۶–۱۰۹۹ میلادی) اولین جنگ از مجموعه جنگهای صلیبی بهشمار میرود که در پی فرمان پاپ اوربان دوم برای بازپسگیری سرزمین مقدس، در جریان شورای کلرمون در سال ۱۰۹۵ میلادی آغاز شد. این لشکرکشی منجر به تصرف نیقیه، انطاکیه، اورشلیم و بخشی از آناتولی و کرانه شرقی دریای مدیترانه شد و لشکرهای مسلمانی که توسط سلجوقیان روم، اتابکان ترک شام و خلافت فاطمیان گسیل شدند، همگی شکست خوردند.
نخستین جنگ صلیبی | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
بخشی از جنگهای صلیبی | |||||||||
نگارهای از محاصرهٔ انطاکیه طی نخستین جنگ صلیبی در سفر به آن سوی دریاها | |||||||||
| |||||||||
طرفهای درگیر | |||||||||
صلیبیون
|
مسلمانان
| ||||||||
فرماندهان و رهبران | |||||||||
فرانسویهای جنوب: فرانسویهای شمال: ایتالیایی و نورمنها: رهبران شرقی: |
فاطمیان: دانشمندیان:
| ||||||||
قوا | |||||||||
| نامشخص | ||||||||
تلفات و خسارات | |||||||||
تقریباً زیاد | زیاد |
پس از آنکه بخش بزرگی از قلمرو امپراتوری بیزانس در آناتولی در پی نبرد ملازگرد (۱۰۷۱ م) به تدریج به دست ترکان سلجوقی تسخیر گردید، پاپ اوربان دوم خواستار گسیل شدن اردویی نظامی، برای یاری رساندن به امپراتوری بیزانس گردید و پیشنهاد محاصرهٔ شهرهای نیقیه و انطاکیه، که به تازگی تصرف شده بودند را مطرح کرد. این اردوکشی در پاسخ به درخواست کمک نظامی از سوی آلکسیوس یکم، امپراتور بیزانس به وقوع پیوست. اگرچه، طبق اظهارات شاهدان عینی که پس از سال ۱۱۰۰ م بهنگارش درآمده است، پاپ در سخنرانیاش در کلرمون، با تأکید بر آزادسازی اراضی مقدس، آن را با اعتقاد به زیارت اماکن مقدس پیوند زد و سرزمین مسیح و مقدسترین مکان در دیدگاه مسیحیان را هدف نهایی خود قرار داد.
در این جنگ دو یورش عمده به سوی خاورمیانه صورت پذیرفت. موج نخست که به جنگ صلیبی عوامالناس شهره شد، در بهار سال ۱۰۹۶ و پیش از روز موعود تعیین شده از سوی پاپ به وقوع پیوست و رهبری آن برعهده شخصی به نام پیتر زاهد بود. پیتر توانست شور و هیجان مذهبی زیادی را در میان شمار بسیار زیادی از افراد غیرورزیده و روستاییهای عامی و بیسواد و همچنین نجیبزادگان دونپایه ایجاد نماید و آنان را ترغیب به همراهی خود کند. پیروان او در راینلند، در شمال اروپا، در اثر شور و شوق ناشی از سخنرانیهای مذهبی پیتر به یهودیان حمله کردند و همچنین در مسیرشان به سوی آناتولی با مجارها و بیزانسیها نیز بر سر تأمین آذوقه درگیر شدند. سرانجام سپاه پیتر و مردم صلیبی پیروش، از تنگه بسفر عبور کرده و در ماه اکتبر از ترکان آناتولی به سختی شکست خوردند.
یورش دوم معروف به جنگ صلیبی شاهزادگان در مقایسه با یورش عوام، از سازماندهی جنگی بسیار بهتری برخوردار بود و در اواخر تابستان ۱۰۹۶ م آغاز شد. علت نام گذاری این یورش همراه شدن شمار زیادی از شاهزادگان و نجیبزادگان مسیحی اروپا با این سپاه بود. این سپاه که از چهار سپاه کوچکتر تشکیل میشد، در میانهٔ نوامبر ۱۰۹۶ تا آوریل ۱۰۹۷ در پشت دیوارهای قسطنطنیه به یکدیگر رسیده و از تنگه بسفر گذشتند. آنها به آناتولی یورش برده و نیقیه را در ژوئن ۱۰۹۷ تصرف نموده و کنترل آن را به بیزانسیها سپردند و در ادامه سپاه سلجوقیان روم را در دورلیوم شکست دادند. آنها توانستند در ۱۰۹۷، انطاکیه را تسخیر کرده و سپاه کمکی مسلمان که از سوی اتابک موصل و حاکمان دمشق و حلب اعزام شده بود را درهم بشکنند. سرانجام صلیبیون در ژوئن ۱۰۹۹ به اورشلیم رسیدند و در جریان حملهای که در ۷ ژوئیهٔ ۱۰۹۹ رخ داد، شهر را به کنترل خود درآورده و مدافعان را قتلعام کردند. تلاش کوچک فاطمیان برای بازپسگیری اورشلیم، توسط صلیبیون در نبرد اشکلون دفع گردید.
آنها همزمان با فتوحاتشان، دولتهایی لاتین و صلیبی مانند پادشاهی اورشلیم، کنتنشین طرابلس، شاهزادهنشین انطاکیه و کنتنشین ادسا را پایهریزی کردند که باعث به تیرگی گراییدن روابطشان با امپراتوری بیزانس گردید. پس از تصرف اورشلیم، بیشتر صلیبیون به خانههایشان بازگشتند که باعث آسیبپذیری پادشاهی صلیبی در مقابل مسلمانان در طول جنگهای صلیبی دوم و سوم شد.