امپراتوری مقدس روم
امپراتوری سدههای میانه متشکل از سرزمینهای واقع در آلمان و ایتالیا / From Wikipedia, the free encyclopedia
امپراتوری مقدس روم (لاتین: Sacrum Imperium Romanum؛ آلمانی: Heiliges Römisches Reich) مجموعهای از قلمروهای چند ملیتی بود که از اوایل قرون وسطی تا انقراضش در سال ۱۸۰۶ میلادی در جریان جنگهای ناپلئونی، بر بخشهایی از اروپای غربی و مرکزی فرمان راند.[1] این امپراتوری از قلمروهای مختلف مانند پادشاهیها و شاهزادهنشینها تشکیل شده بود، که بزرگترین آنها پس از ۹۶۲ میلادی، پادشاهی آلمان بود. این امپراتوری شامل چندین پادشاهی کوچک و بزرگ دیگر نظیر پادشاهی بوهم، پادشاهی ایتالیا، پادشاهی بورگوندی نیز میشد.[2][3][4] در بیست و پنجم دسامبر ۸۰۰ میلادی، پاپ لئون سوم، پادشاه فرانکها، شارلمانی را «امپراتور مقدس روم» نامید و تاج بر سر او گذاشت. بدین ترتیب، سه قرن پس از سقوط امپراتوری روم غربی، این عنوان در غرب اروپا دوباره زنده شد. پس از شارلمانی به صورت پراکنده چندین نفر خود را امپراتور خواندند تا اینکه در سال ۹۶۲ میلادی، اتوی یکم به عنوان امپراتور تاج بر سر نهاد و خود را وارث شارلمانی نامید.[5] پس از آن، به مدت هشت قرن و تا انقراض این امپراتوری، جانشینان او خود را امپراتور خواندند.[6][7][8] در میان تاریخنگاران، در رابطه با آغاز امپراتوری اختلاف است. برخی تاجگذاری شارلمانی را به عنوان آغاز امپراتوری در نظر میگیرند،[9][10] درحالی که سایرین اتوی یکم را بنیانگذار امپراتوری مقدس روم میدانند.[11][12]
امپراتوری مقدس روم | |||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
۹۶۲/۸۰۰–۱۸۰۶ | |||||||||||||||||||||||||||||
گسترده امپراتوری مقدس روم در ح. ۱۲۰۰–۱۲۵۰ | |||||||||||||||||||||||||||||
پایتخت | رم (دوژور) وین (از ۱۴۹۷) پراگ (۱۳۴۶–۱۴۳۷، ۱۵۸۳–۱۶۱۱) رگنسبورگ (از ۱۶۶۳) وتسلار (از ۱۶۸۹)و چندین پایتخت دیگر | ||||||||||||||||||||||||||||
زبان(های) رایج | لاتین (اداری/دینی/ و زبانهای پرشمار دیگر | ||||||||||||||||||||||||||||
دین(ها) | کاتولیک رومی (۸۰۰–۱۸۰۶) لوتریانیسم (۱۵۵۵–۱۸۰۶) کالوینیسم (۱۶۴۸–۱۸۰۶) | ||||||||||||||||||||||||||||
حکومت | پادشاهی انتخابی | ||||||||||||||||||||||||||||
امپراتور | |||||||||||||||||||||||||||||
• ۸۰۰–۸۱۴ | شارلمانی | ||||||||||||||||||||||||||||
• ۹۶۲–۹۷۳ | اتوی یکم (نخستین) | ||||||||||||||||||||||||||||
• ۱۷۹۲–۱۸۰۶ | فرانتس دوم (واپسین) | ||||||||||||||||||||||||||||
قوه مقننه | دیت امپراتوری | ||||||||||||||||||||||||||||
دوره تاریخی | قرون وسطی | ||||||||||||||||||||||||||||
• شارلمانی خود را امپراتور روم نامید | ۲۵ دسامبر ۸۰۰ | ||||||||||||||||||||||||||||
• تاجگذاری اتوی یکم | ۲ فوریه ۹۶۲/۸۰۰ | ||||||||||||||||||||||||||||
• کنراد دوم خود را پادشاه بورگونی نامید | ۲ فوریه ۱۰۳۳ | ||||||||||||||||||||||||||||
۲۵ سپتامبر ۱۵۵۵ | |||||||||||||||||||||||||||||
۲۴ اکتبر ۱۶۴۸ | |||||||||||||||||||||||||||||
۲ دسامبر ۱۸۰۵ | |||||||||||||||||||||||||||||
۶ اوت ۱۸۰۶ | |||||||||||||||||||||||||||||
|
عنوان امپراتوری مقدس روم تا سده سیزدهم میلادی برای اشاره به این امپراتوری به کار نمیرفت، با این حال از آغاز امپراتوری، فرمانروای این دولت خود را جانشین امپراتوران باستانی روم غربی میدانست.[3] امپراتورِ مقدس روم معمولاً و به صورت سنتی به وسیله انتخابات برگزیده میشد، گرچه معمولاً خاندانهای سلطنتی و سلسلههای پادشاهی این انتخابات را تحت کنترل خود داشتند. شاهزادگان انتخابگرِ آلمانی — شاهزادگانی که بر شاهزادهنشینهای درون امپراتوری فرمان میراندند و برای انتخاب امپراتور حق رأی داشتند — معمولاً یکی از خودشان را به عنوان «پادشاه رومیان (پادشاه رومنها)» انتخاب میکردند و در برخی موارد، امپراتور تاج خود را از دست پاپ دریافت میکرد. با این حال پس از قرن شانزدهم این سنت ادامه پیدا نکرد.
امپراتوری مقدس روم هرگز نتوانست به یک ثبات سیاسی و قدرتِ مرکزی مقتدر دست پیدا کند. در عوض، امپراتوری توسط صدها زیرواحد سیاسی مختلف اداره میشد: پادشاهیها، شاهزادهنشینها، دوکنشینها، شاهزاده-اسقفنشینها، شهرهای آزاد و موارد دیگر.[4][13] قدرت امپراتورِ مقدس روم محدود بود و درحالی که شاهزادگان، لردها، شهرهای آزاد و سایرین خود را دستنشانده امپراتور میخواندند، درون مرزهای قلمروی خود که بخشی از امپراتوری مقدس روم بود، تا حد بسیار زیادی مستقل عمل میکردند.
در ششم اوت ۱۸۰۶ میلادی و پس از شکست امپراتوری در جنگهای ناپلئونی، امپراتور فرانتس دوم در پیامد تأسیس کنفدراسیون راین توسط ناپلئون، امپراتوری مقدس روم را منحل اعلام کرد و خود را امپراتور اتریش نامید.