Móses
From Wikipedia, the free encyclopedia
Móses (hebraiskt: מֹשֶׁה, latín: Moyses, grikskt: Mωϋσῆς) var profeturin, ið førdi ísraelsfólk úr trældómi egypta og leiddi tað fram at tí lovaða landinum. Hann fekk tey tiggju boðini frá Guði og var lóggevi Ísraels. Móses er týdningarmesti persónurin í fimm teim fyrstu bókunum í Bíbliuni, sum umframt at verða nevndar Mósebøkurnar ella Tora, eisini verða nevndar Genesis (1.), Exodus (2.), Leviticus (3.), Numeri (4.), og Deuteronomium (5.). Vanliga varð sagt, at Móses skuldi hava skrivað, men granskarar halda tær vera settar saman av nógvum yngri tekstum. Í Gamla Testamenti er Móses átrúnaðarligur og verðsligur leiðari ísraelsfólksins; hann varð føddur í Egyptalandi, meðan ísraelsfólk dvaldist har í trældómi [1], men eftir boðum frá Guði og við hansara hjálp leiddi hann fólkið til lovaða landið Kánáan; sjálvur doyði Móses, áðrenn tey náddu Kánáan [2], men tá hevði hann nevnt Jósva til eftirmann sín [3]; á Sinaifjalli tók hann ímóti teimum tíggju boðunum, sum gjørdust grundarlag undir átrúnaðarligu og verðsligu lógunum ísraelsfólksins. [4] Eisini gav hann ísraelsfólki nógvar aðrar lógir og sameindi fólkið til eina tjóð, eftir boðum Guðs. Enn tann dag í dag halda jødarnir seg til hesar lógir, sum eisini fevna um tey tíggju boðini, ið eru av størsta týdningi fyri kristin. Hugtikin av undranarsomu hendingunum í lívi hansara, hava listafólk í øldir skapað stór listaverk.