Academia (institución)
institución de educación superior / From Wikipedia, the free encyclopedia
O termo Academia (do latín academia, e este á súa vez do grego Ἀκαδήμεια akadémeia) no sentido máis estrito refírese á Academia de Atenas fundada, na Grecia antiga, por Platón. Debe o seu nome a un heroe lendario da mitoloxía grega, Academo.
Estaba situada nos arredores de Atenas, ó nordeste, nuns terreos adquiridos por Platón ó redor do 384 a. C. No devandito lugar atopábase un oliveiral, un parque e un ximnasio. A instrución alí impartida incluía matemáticas, dialéctica e ciencias naturais. A Academia platónica existiu até o ano 529 cando o emperador bizantino Xustiniano I ordenou a súa clausura xunto coas outras escolas gregas, por ser consideradas pagás. Actualmente, os restos das instalacións da Academia forman un conxunto arqueolóxico situado no barrio de Kolonos, a media hora do centro de Atenas.
A palabra academia designaba na súa orixe un corpo de profesores, unha escola onde se profesaba un ramo de ensino, especialmente do que se chama facultade maior. Por iso ó fundar as universidades, reunindo todas ou gran parte das facultades, denomináronse academias, nome que aínda se conserva en latín. En tempo de Augusto César, líanse composicións poéticas polos propios autores en asembleas ou xuntas privadas onde só eran admitidos homes doctos capaces de censuralas. O mesmo Augusto adoitaba recitar as súas composicións en tales xuntas e escoitaba cortés e pacientemente non só ós que nelas recitaban poesías senón tamén oracións e diálogos. Estes e outros testemuños que nos conserva a historia acreditan a reunión dos homes entendidos con obxecto de cultivar as letras e as ciencias en tempo dos romanos. Carlomagno, a solicitude do seu mestre Alcuíno, promoveu unha reunión de amigos do mesmo monarca os cales cultivaban a gramática, a historia, a retórica, e as matemáticas. No século seguinte fundou Alfredo en Oxford outra sociedade ou academia que como a dos árabes en Granada e Córdoba, era máis ben unha escola, que serviu de base para a universidade erixida no mesmo punto. Pero estas sociedades non poden considerarse como academias no sentido común da palabra, segundo as noticias que chegaron até nós.[1]
No Renacemento fundouse a academia platónica florentina (1440, Cosme I de Médici, Marsilio Ficino, Pico della Mirandola etc.). A partir dela difundiuse a idea de academia como institución cultural onde, fóra do ámbito da universidade medieval, que quedara anquilosada na escolástica, posibilitábase o contacto e intercambio de ideas entre a multiplicidade de disciplinas intelectuais que englobaba o novo concepto de humanista (filólogos, poetas, artistas, científicos, condicións que moitas veces coincidían na mesma persoa). Foron esenciais para o inicio da modernidade que levou á revolución científica do século XVII: a Academia Linceana en Roma (Federico Cesi, 1601-1630), a Accademia do Cimento en Florencia (Evangelista Torricelli, Giovanni Borelli, 1657-1667 -cimento significa "experimento", e o seu lema era Probando e reprobando), a Royal Society inglesa (1660), a Academia das Ciencias francesa en París (1666) (estas dúas últimas representaban dous modelos de organización alternativos: mentres que a inglesa era un club privado cuxos membros pagaban cotas, a francesa era unha institución pública a soldo do Estado); e a Academia da Arcadia (1690) en Roma. A actividade de Leibniz promoveu a creación de academias científicas en Berlín, San Petersburgo, Dresde e Viena.[2]
Na España do Século de Ouro floreceron numerosas academias literarias, e outras científicas, como a Academia de Matemáticas de Madrid ou Academia Real Matemática (1582) e a Real Academia de Medicamento y Cirugía de Sevilla (1693)[3] e artísticas, como a Academia de San Lucas (1603-1626).[4] Até tal punto a fundación de academias chegou a difundirse, que Miguel de Cervantes búrlase diso cos ficticios académicos de Argamasilla que aparecen en O Quixote.
A partir da Idade Contemporánea, o termo academia, úsase, en termos xenéricos, como sinónimo de mundo intelectual, sobre todo para referirse ó universitario (que volveu a ocupar un lugar central na ciencia e a cultura). En termos específicos, designa ás sociedades científicas, literarias ou artísticas establecidas con patrocinio privado ou público. O seu rol como institución é o fomento dunha actividade cultural (literatura, lingua,música, danza) ou científica (promoción dunha ciencia ou algunha especialidade determinada). Nalgúns países, dáse o nome de academia a institucións educativas de moi distinto nivel (desde o ensino secundario até diversos ensinos técnicos, incluíndo as academias militares). O termo académico aplicado a persoas, en cambio, adoita reservarse para os membros de institucións de elite (en Francia, a Academia Francesa, en España, as Reais Academias, en Inglaterra a Royal Academy e a British Academy, na antiga URSS a Academia das Ciencias da Unión Soviética etc.).