Ansyen Ejip
lang ki te pale nan ansyen Ejip / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ejip ansyen se yon ansyen sivilizasyon nan nòdès Afrik, ki konsantre sou pati ki pi ba yo nan Nil la, ki vin jodi a Ejip.
Sivilizasyon ansyen peyi Lejip la te pran fòm alantou 3150 av. J.-K.[1] ak inifikasyon politik Upper Egypt nan sid ak Lower Egypt nan nò. anba rèy premye wa e li devlope sou plis pase twa milenè[2]. Istwa li chaje ak yon seri de peryòd politikman ki estab, antremele ak plizyè peryòd entèmedyè plis boulvèse. Ansyen peyi Lejip te rive nan pik li anba Nouvo Wayòm nan Lè sa a, te antre nan yon peryòd de bès dousman. Peyi a te sibi atak repete nan men pisans etranje yo nan peryòd sa a an reta ak rèy farawon yo ofisyèlman te fini nan -30, lè Anpi Women an te konkeri peyi Lejip pou fè li yon pwovens [3].
Siksè ansyen sivilizasyon moun peyi Lejip yo te soti an pati nan kapasite l pou l adapte ak kondisyon fon Nil la. Inondasyon previzib nan rivyè a ak kontwòl irigasyon nan fon an pwodui sipli rekòt ki bay devlopman sosyal ak kiltirèl peyi a. Sipli agrikòl sa a bay administrasyon an mwayen pou finanse min nan vale a ak rejyon dezè vwazen yo. Devlopman rapid yon sistèm ekriti, òganizasyon konstriksyon kolektif ak pwojè agrikòl, relasyon komèsyal ak peyi vwazen yo ak yon lame solid te pèmèt peyi Lejip revandike dominasyon l sou rejyon an. Tout aktivite sa yo òganize pa yon biwokrasi skriptè, lidè relijye ak administratè ki anba kontwòl farawon an ki asire inite pèp Ejipsyen an nan kad yon sistèm konplèks nan kwayans relijye[4],[5].
Anpil reyalizasyon ansyen moun peyi Lejip yo genyen ladan yo min, survey, ak teknik konstriksyon ki te fasilite konstriksyon piramid moniman moniman, tanp ak obelisk. s. Yo bay yo kredite tou devlopman matematik, medsin, irigasyon ak pwodiksyon agrikòl , konstriksyon premye bato yo konnen, moun peyi Lejip fayans, nouvo fòm literati[6].