Криптон
From Wikipedia, the free encyclopedia
Криптон (ежелгі грек. κρυπτός; лат. kryptos – "жасырын"; Kr) — элементтердің периодтық жүйесінің VІІІ тобындағы хим. элемент; инертті газ, ат. н. 36, ат. м. 83,3. Тұрақты 6 изотопы (78 – 86), жасанды жолмен алынған 18 радиоактивті изотопы бар. К-ды 1898 ж. ағылш. химиктері У.Рамзай мен М.Траверс сұйық ауаны буландырғаннан қалған бөлігінен тапқан. К. түссіз, иіссіз газ, балқу t –157,1C, қайнау t –153,2C. Молекуласы бір атомнан тұрады. К. табиғатта атмосферада (салмақ бойынша 0,0003%) кездеседі.
| |||||||||||||||
Жай заттың сыртқы бейнесі | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Инертті газ түсі, дәмі мен иісі жоқ
| |||||||||||||||
Атом қасиеті | |||||||||||||||
Атауы, символ, нөмірі |
Криптон / Krypton (Kr), 36 | ||||||||||||||
Топ типі | |||||||||||||||
Топ, период, блок |
36, период 4, p-блок | ||||||||||||||
Атомдық масса (молярлық масса) | |||||||||||||||
Электрондық конфигурация |
[Ar] 3d10 4s2 4p6 | ||||||||||||||
Қабықшалар бойынша электрондар |
2, 8, 18, 8 | ||||||||||||||
Атом радиусы |
198 пм; 88[2] пм | ||||||||||||||
Химиялық қасиеттері | |||||||||||||||
Ковалентті радиус |
116±4 пм | ||||||||||||||
Ван-дер-Ваальс радиусы |
202 пм | ||||||||||||||
Ион радиусы |
169[2] пм | ||||||||||||||
Электртерістілігі |
3,0 (Полинг шкаласы) | ||||||||||||||
Электродты потенциал |
0 | ||||||||||||||
Тотығу дәрежелері |
0, +2 (фтормен) | ||||||||||||||
Иондалу энергиясы |
1-ші: 1350,0 (13,99) кДж/моль (эВ)
| ||||||||||||||
Жай заттың термодинамикалық қасиеттері | |||||||||||||||
Термодинамикалық фаза | |||||||||||||||
Тығыздық (қ.ж.) |
(сұйық, -153 °C кезінде) 2,155 г/см3< / sup>, қалыпты және стандартты шарттар кезінде 0,003749 г/см³ | ||||||||||||||
Балқу температурасы |
115,78 К (−157,37 °C) | ||||||||||||||
Қайнау температурасы |
119,93 К (−153,415 °C) | ||||||||||||||
Балқу жылуы |
1,6 кДж/моль | ||||||||||||||
Булану жылуы |
9,05 кДж/моль | ||||||||||||||
Молярлық жылусыйымдылық |
20,79 Дж/(K·моль) | ||||||||||||||
Молярлық көлем | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Жай заттың кристаллдық торы | |||||||||||||||
Тор құрылымы |
5,638 | ||||||||||||||
Тор параметрлері |
5,638 Å | ||||||||||||||
Дебай температурасы |
72 K | ||||||||||||||
Басқа да қасиеттері | |||||||||||||||
Жылуөткізгіштік |
(300 K) 0,0095 Вт/(м·К) | ||||||||||||||
CAS нөмірі |
7439-90-9 |
Сыртқы электрондық қабатының 8 электроны тұрақты болғандықтан хим. реакцияға өте баяу түседі. К. молекулааралық күштер әсерінен қосылыстар түзеді. К. газ ажыратқыш түтіктерде, лазерлерде, криптонды шамдарда, т.б. қолданылады.