Arché
pojęcie w filozofii starożytnej / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Arché?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Arché, zasada, prazasada (stgr. ἀρχή etymologicznie oznacza zasadę, przyczynę, władzę) – w filozofii przedsokratejskiej[1] termin oznaczający praprzyczynę wszystkich bytów, zasadę oraz najbardziej zasadnicze tworzywo[2], prasubstancję, z której powstały wszystkie rzeczy i zarazem podstawowy składnik rzeczywistości[3].
Ten artykuł dotyczy filozofii. Zobacz też: zasada. |
Ten artykuł należy dopracować |
Pierwotna zasada kierująca światem (gr. κόσμος), wszechświatem. Istnienie tej zasady postulowała jońska filozofia przyrody. Dla Talesa arché to woda, dla Anaksymandra (który jako pierwszy użył tego terminu[3]) arché jest bezkresem (apeiron), dla Anaksymenesa – powietrzem, dla Pitagorasa – liczbą.
Arché według różnych filozofów to:
- Tales z Miletu – woda[2]
- Anaksymander – apeiron (bezkres)[2]
- Anaksymenes – powietrze[2]
- Heraklit – ogień[2]
- Ksenofanes – ziemia
- Empedokles – żywioły (woda, ogień, ziemia i powietrze)
- Anaksagoras – nasiona/zarodki (homoiomerie)
- Demokryt – atomy
- Pitagoras – liczby[2]
- Parmenides – byt
- Arystoteles – woda, ogień, ziemia, powietrze i eter
Pierwsi filozofowie nazywani byli fizykami, czyli badaczami physis (przyrody). Pierwsze teorie filozoficzne charakteryzował właśnie pogląd, że wszystko, co istnieje, posiada wspólną prazasadę, arché.