Eksterytorialność
Pojęcie z prawa międzynarodowego / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Eksterytorialność?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Eksterytorialność (z łac.)[1] – zakrajowość, pojęcie prawa międzynarodowego, które oznacza wyłączenie spod jurysdykcji państwa miejscowego w trybie umów międzynarodowych pewnego obszaru jego terytorium (np. placówek dyplomatycznych, prywatnych rezydencji dyplomatycznych, a niekiedy nawet całych dzielnic, w których zamieszkują dyplomaci, lub cudzoziemcy (por. Chiny – traktaty nierównoprawne)). Eksterytorialność zakłada fikcję prawną, iż obiekty (misje dyplomatyczne) lub inne instytucje określone umowami międzynarodowymi znajdują się poza terytorium (extra territorium) państwa miejscowego i nie opuszczają terytorium państwa, które posiada status eksterytorialności (eksklawa eksterytorialna). Akt lub czynność prawna dokonywana na terytorium eksterytorialnym, traktowana jest jako dokonana poza terytorium państwa miejscowego a na terytorium państwa (lub innego podmiotu prawa międzynarodowego), które korzysta ze statusu eksterytorialności, a więc jest wyłączona z jurysdykcji miejscowej i podlega jurysdykcji podmiotu korzystającego ze statusu eksterytorialności. Przykładem zastosowania zasady eksterytorialności jest status siedziby rządu RP na uchodźstwie w Angers (1939–1940).
Teoria eksterytorialności jest także uzasadnieniem udzielania azylu dyplomatycznego, czyli schronienia w placówce dyplomatycznej. Praktyka przyzwalająca na stosowanie azylu dyplomatycznego utrzymała się do dziś na obszarze Ameryki Południowej[2], choć w wieku XX stosowano ją w Europie (umieszczenie kilkunastu tysięcy Żydów węgierskich przez Raoula Wallenberga w eksterytorialnych obiektach poselstwa Królestwa Szwecji w Budapeszcie (1944), czy długoletni azyl kardynała Jozsefa Mindszenty po stłumieniu powstania węgierskiego 1956 w ambasadzie USA w Budapeszcie w latach 1956-1971). Status eksterytorialności jako podmiot prawa międzynarodowego posiada Organizacja Narodów Zjednoczonych i jej siedziby w Nowym Jorku, Genewie, Hadze, Wiedniu i Nairobi. Status eksterytorialny posiada rezydencja Stolicy Apostolskiej w Castel Gandolfo[3], a także siedziby Zakonu Kawalerów Maltańskich w Rzymie i na Malcie.