Nazwy kodowe samolotów i śmigłowców używanych w ZSRR i państwach bloku wschodniego nadawane były w ramach systemu nazw kodowych NATO przez Komitet Koordynacyjny Standardów Lotniczych NATO (Air Standards Coordinating Committee)[1]. Przyczyną ich wprowadzenia była chęć ułatwienia rozróżniania i raportowania statków powietrznych potencjalnego przeciwnika.
Pierwsza litera nazwy samolotu w kodzie NATO jest taka sama, jak nazwa tego typu samolotu, do którego należy, w języku angielskim. Przykładowo, myśliwce zaczynają się od "F" (fighter), bombowce od "B" (bomber), samoloty transportowe od "C" (cargo), śmigłowce od "H" (helicopter), inne od "M" (miscelanneous)[1]. Wyjątkiem są m.in. samoloty szturmowe, które nie posiadają oddzielnej kategorii, lecz kwalifikowane są albo jako bombowce, albo jako myśliwce. Nazwa jednosylabowa oznacza maszynę o napędzie tłokowym lub turbośmigłowym, dwusylabowa – odrzutowym (zasada nie stosowana dla śmigłowców)[1]. Warianty samolotów otrzymywały dodatkowe oznaczenia w postaci kolejnych liter[1].
Część z wymienionych samolotów pozostała jedynie w stadium prototypu lub nie weszła ostatecznie do użycia. W zestawieniu występują również samoloty produkcji USA przekazane ZSRR w ramach pomocy w czasie II wojny światowej oraz kilka konstrukcji chińskich.
B – Bombowce, samoloty szturmowe i morskie patrolowe
Douglas A-20G Havoc |
Box |
Iljuszyn Ił-2 |
Bark |
Iljuszyn Ił-4 |
Bob |
Iljuszyn Ił-10 |
Beast |
Iljuszyn Ił-28 |
Beagle (Butcher) |
Iljuszyn Ił-40 |
Brawny |
Iljuszyn Ił-54 |
Blowlamp, Blowpipe, Blowtorch |
Iljuszyn Ił-140 |
Blowlamp |
Jakowlew Jak-28 |
Brewer-A/B/C/D (Broussard) |
Miasiszczew M-4 |
Bison-A/B/C |
Miasiszczew M-50 |
Bounder |
North American B-25 Mitchell |
Bank |
Petlakow Pe-2 |
Buick (Buck) |
Tupolew Tu-2 |
Bat |
Tupolew Tu-4 |
Bull |
Tupolew Tu-6 |
Bat |
Tupolew Tu-14 |
Bosun |
Tupolew Tu-16A |
Badger-A |
Tupolew Tu-16KS-1 |
Badger-B |
Tupolew Tu-16K-10 |
Badger-C |
Tupolew Tu-16R |
Badger-D |
Tupolew Tu-16 |
Badger-E |
Tupolew Tu-16R |
Badger-F |
Tupolew Tu-16 |
Badger-G |
Tupolew Tu-16K |
Badger-G Mod |
Tupolew Tu-16PP |
Badger-K |
Tupolew Tu-16 |
Badger-L |
Tupolew Tu-20 |
Bear |
Tupolew Tu-22 |
Blinder-A/B/C/E (Beauty) |
Tupolew Tu-22U |
Blinder-D |
Tupolew Tu-22M-1 |
Backfire-A |
Tupolew Tu-22M-2 |
Backfire-B |
Tupolew Tu-22M-3 |
Backfire-C |
Tupolew Tu-26 |
Backfire-C |
Tupolew Tu-80 |
Bull |
Tupolew Tu-82 |
Butcher |
Tupolew Tu-85 |
Barge |
Tupolew Tu-89 |
Bosun |
Tupolew Tu-91 |
Boot |
Tupolew Tu-95 |
Bear-A/B/C/D/E/G |
Tupolew Tu-98 |
Backfin |
Tupolew Tu-105 |
Blinder |
Tupolew Tu-142 |
Bear-F/J |
Tupolew Tu-142K |
Bear-H |
Tupolew Tu-160 |
Blackjack |
C – ang. Cargo – transportowe i pasażerskie
Antonow An-2 |
Colt |
Antonow An-4 |
Camp |
Antonow An-6 Meteo |
?? |
Antonow An-8 |
Camp |
Antonow An-10 Ukraina |
Cat, Cub |
Antonow An-12BP |
Cub-A |
Antonow An-12 |
Cub-B/C/D |
Antonow An-14 Pszczółka (Pcziołka) |
Clod |
Antonow An-22 Anteusz |
Cock |
Antonow An-24 |
Coke |
Antonow An-26 |
Curl |
Antonow An-28 |
Cash, Clog |
Antonow An-30 |
Clank |
Antonow An-32 |
Cline |
Antonow An-72A/AT/S |
Coaler-C |
Antonow An-72A/AT/S |
Coaler-B |
Antonow An-124 Rusłan |
Condor, Cookpot |
Antonow An-225 Mrija |
Cossack |
Beriew Be-30 |
Cuff |
Iljuszyn Ił-12 |
Coach |
Iljuszyn Ił-14 |
Crate |
Iljuszyn Ił-18 |
Coot, Clam |
Iljuszyn Ił-20 |
Coot-A |
Iljuszyn Ił-22 |
Coot-B |
Iljuszyn Ił-62M |
Classic |
Iljuszyn Ił-76T/TD |
Candid-A |
Iljuszyn Ił-76M/MD |
Candid-B |
IljuszynIł-78 |
Candid |
Iljuszyn Ił-86 |
Camber |
Jakowlew Jak-6 |
Crib |
Jakowlew Jak-8 |
Crib |
Jakowlew Jak-10 |
Crow |
Jakowlew Jak-12 |
Creek |
Jakowlew Jak-12M |
Creek-B |
Jakowlew Jak-12R |
Creek-C |
Jakowlew Jak-16 |
Cork |
Jakowlew Jak-40 |
Codling |
Jakowlew Jak-42 |
Clobber |
Lisunow Li-2 (Douglas C-47) |
Cab |
Tupolew Tu-70 |
Cart |
Tupolew Tu-104 |
Camel |
Tupolew Tu-110 |
Cooker |
Tupolew Tu-114 |
Cleat |
Tupolew Tu-124 |
Cookpot |
Tupolew Tu-134 |
Crusty |
Tupolew Tu-144 |
Charger |
Tupolew Tu-154 |
Careless |
F – ang. Fighters – samoloty myśliwskie, również myśliwsko-bombowe i szturmowe
Bell P-63 Kingcobra |
Fred |
Jakowlew Jak-9 |
Frank |
Jakowlew Jak-15 |
Feather |
Jakowlew Jak-17 |
Feather |
Jakowlew Jak-23 |
Flora |
Jakowlew Jak-25F |
Flashlight-A |
Jakowlew Jak-25R |
Flashlight-B |
Jakowlew Jak-26 |
Flashlight-C |
Jakowlew Jak-27 |
Flashlight-D |
Jakowlew Jak-28P |
Firebar |
Jakowlew Jak-36 |
Freehand |
Jakowlew Jak-38 |
Forger-A/B |
Jakowlew Jak-141 |
Freestyle |
Ławoczkin Ła-7 |
Fin |
Ławoczkin Ła-9 |
Fritz |
Ławoczkin Ła-11 |
Fang |
Ławoczkin Ła-15 |
Fantail |
Ławoczkin Ła-17 |
Fantail |
Mikojan E-2A |
Faceplate |
Mikojan Je-152 |
Flipper |
Mikojan Je-231 |
Faihtless |
Mikojan MiG-9 |
Fargo |
Mikojan MiG-15 |
Fagot-A (Falcon) |
Mikojan MiG-15 bis |
Fagot-B |
Mikojan MiG-17 |
Fresco-A |
Mikojan MiG-17P |
Fresco-B |
Mikojan MiG-17F |
Fresco-C |
Mikojan MiG-17PF |
Fresco-D |
Mikojan MiG-17PFU |
Fresco-E |
Mikojan MiG-19 |
Farmer-A |
Mikojan MiG-19P |
Farmer-B |
Mikojan MiG-19S/SF |
Farmer-C |
Mikojan MiG-19PM |
Farmer-D |
Mikojan E-5 |
Fishbed-A |
Mikojan MiG-21F |
Fishbed-B |
Mikojan MiG-21F-13 |
Fishbed-C |
Mikojan MiG-21PF |
Fishbed-D |
Mikojan MiG-21PFS |
Fishbed-E |
Mikojan MiG-21PFM |
Fishbed-F |
Mikojan MiG-21DBD |
Fishbed-G |
Mikojan MiG-21R/RF |
Fishbed-H |
Mikojan MiG-21S/SM/M/MF |
Fishbed-J |
Mikojan MiG-21SMT |
Fishbed-K |
Mikojan MiG-21bis (75) |
Fishbed-L |
Mikojan MiG-21bis (75P) |
Fishbed-N |
Mikojan MiG-23S |
Flogger-A |
Mikojan MiG-23M/MF |
Flogger-B |
Mikojan MiG-23UB |
Flogger-C |
Mikojan MiG-23MS |
Flogger-E |
Mikojan MiG-23B |
Flogger-F |
Mikojan MiG-23ML |
Flogger-G |
Mikojan MiG-23BN |
Flogger-H |
Mikojan MiG-23MLD |
Flogger-K |
Mikojan E-152A |
Fliper |
Mikojan MiG-25P |
Foxbat-A |
Mikojan MiG-25RB z aparatami fotograficznymi |
Foxbat-B |
Mikojan MiG-25PU/RU |
Foxbat-C |
Mikojan MiG-25RB bez aparatów fotograficznych |
Foxbat-D |
Mikojan MiG-25PD/PDS |
Foxbat-E |
Mikojan MiG-25BM |
Foxbat-F |
Mikojan MiG-27 |
Flogger-D |
Mikojan MiG-27K/M/D |
Flogger-J |
Mikojan MiG-29 (9.12) |
Fulcrum-A |
Mikojan MiG-29UB |
Fulcrum-B |
Mikojan MiG-29 (9.13) |
Fulcrum-C |
Mikojan MiG-29K |
Fulcrum-D |
Mikojan MiG-29M |
Fulcrum-E |
Mikojan MiG-31 |
Foxhound-A |
Mikojan MiG-31M |
Foxhound-B |
Mikojan MiG 1.42 MFI |
Flatpack |
NAMC Qiangjiji-5 |
Fantan |
SAC Janjiji-8I |
Finback-A |
SAC Janjiji-8II |
Finback-B |
Suchoj Su-7B/BM |
Fitter-A |
Suchoj Su-9 |
Fishpot-B |
Suchoj Su-11 |
Fishpot-C |
Suchoj Su-15 |
Flagon-A/B/C/D/E/F/G |
Suchoj Su-17M |
Fitter-C |
Suchoj Su-17M2 |
Fitter-D |
Suchoj Su-17UM |
Fitter-E |
Suchoj Su-17M2D |
Fitter-F |
Suchoj Su-17UM3 |
Fitter-G |
Suchoj Su-17M3 |
Fitter-H |
Suchoj Su-17M4 |
Fitter-K |
Suchoj Su-20 |
Fitter-C |
Suchoj Su-22 |
Fitter-F |
Suchoj Su-22U |
Fitter-E |
Suchoj Su-22UM3 |
Fitter-G |
Suchoj Su-22M3 |
Fitter-H |
Suchoj Su-22M |
Fitter-J |
Suchoj Su-22M4 |
Fitter-K |
Suchoj Su-24 do 16. serii |
Fencer-A |
Suchoj Su-24 od 16. do 21. serii |
Fencer-B |
Suchoj Su-24 od 22. do 27. serii |
Fencer-C |
Suchoj Su-24M |
Fencer-D |
Suchoj Su-24MR |
Fencer-E |
Suchoj Su-24MP |
Fencer-F |
Suchoj Su-25/K |
Frogfoot-A |
Suchoj Su-25UB/UT/UTG |
Frogfoot-B |
Suchoj Su-27 |
Flanker-A/B |
Suchoj Su-27UB |
Flanker-C |
Suchoj Su-27K |
Flanker-D |
Suchoj Su-35 |
Flanker E |
Suchoj Su-37 |
Flanker F |
Suchoj Su-32/34 |
Fullback |
Suchoj Su-47 |
Firkin |
Suchoj PAK FA |
Firefox |
Tupolew Tu-10 |
Frosty |
Tupolew Tu-28P/Tu-128 |
Fiddler |
M ang. Miscellaneous, różne: szkolno-treningowe, rozpoznawcze, wczesnego ostrzegania, walki radioelektronicznej, morskie: patrolowe, do zwalczania okrętów podwodnych, łodzie latające
Aero L-39 Delfin |
Maya |
Antonow An-74 |
Madcap |
Beriew MBR-2 |
Mote |
Beriew Be-6 |
Madge |
Beriew Be-10 |
Mallow |
Beriew Be-12 Czajka |
Mail |
Beriew Be-42 |
Mermaid |
Cybin C-25 |
Mist |
Czetwiernikow Cze-2/MDR-2 |
Mug |
GST (PBY Catalina) |
Mop |
Iljuszyn Ił-28U |
Mascot |
Iljuszyn Ił-38 |
May |
Iljuszyn A-50 |
Mainstay |
Iljuszyn Ił-78 |
Midas |
Jakowlew Jak-7 |
Mark |
Jakowlew Jak-11 |
Moose |
Jakowlew Jak-17 UTI |
Magnet |
Jakowlew Jak-18 |
Max |
Jakowlew Jak-26 |
Mangrove |
Jakowlew Jak-28U |
Maestro |
Jakowlew Jak-30 |
Magnum |
Jakowlew Jak-32 |
Mantis |
Jakolew UT-2 |
Mink |
Jakowlew Jak-RW |
Mandrake |
Mjasiszczew M-17 Stratosfera |
Mystic-A |
Mjasiszczew M-17 Geofizyka |
Mystic-B |
Mikojan MiG-15UTI |
Midget |
Mikojan MiG-21U |
Mongol-A |
Mikojan MiG-21US/UM |
Mongol-B |
Polikarpow Po-2 |
Mule |
Suchoj Su-7U/UM/UMK |
Moujik |
Suchoj Su-9 |
Maiden-A |
Suchoj Su-11 |
Maiden-B |
Tupolew Tu-126 |
Moss |