Realizm (kinematografia)
technika filmowa służąca odzwierciedleniu rzeczywistości / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Realizm – technika przedstawiania świata filmowego, wywołująca u widza wrażenie wiernego odzwierciedlenia rzeczywistości.
Pojęcie realizmu ewoluowało na przestrzeni lat. Jak pisała Alicja Helman, realizm „kojarzy się bądź z nowatorstwem poczynań twórców, którym udało się zbliżyć do rzeczywistości bardziej niż ich poprzednikom, bądź łączy się z prawdopodobieństwem – wiarygodnością opowiadania, spójnością przedstawiania”[1]. Różni teoretycy filmowi inaczej pojmowali realizm. Przykładowo, André Bazin upatrywał ziszczenia się konwencji realistycznej w dziełach włoskiego neorealizmu, którego dzieła przedstawicielskie obsadzały w głównych rolach aktorów-naturszczyków oraz były kręcone w naturalnych plenerach[2]. Z kolei Siegfried Kracauer uznawał za „realistyczny” dokumentalny nurt kinowy cinema direct, wykorzystujący ujęcia „z ręki” i portretujący na żywo autentyczne wydarzenia[2]. Innym razem wśród przedstawicieli kina realistycznego umieszczano np. kino moralnego niepokoju[3], kino braci Dardenne[4] albo – w skrajnej i niekiedy nieuzasadnionej interpretacji – twórczość Dogmy 95[5] oraz Wojciecha Smarzowskiego[6].
Typowymi środkami wyrazu wzmacniającymi realizm w kinematografii są długie ujęcia, głębia ostrości, jazdy kamery, rezygnacja z montażu ciętego oraz trików filmowych[7]. Za odmiany realizmu filmowego często uznaje się realizm społeczny (portretujący życie niższych warstw społecznych, np. kino Kena Loacha)[8] lub realizm magiczny (używający technik filmowych typowych dla realizmu zmieszanych z elementami fantasy, np. kino Guillermo del Toro)[9].