Stała słoneczna
natężenie promieniowania Słońca w odległości, w jakiej jest Ziemia / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Stała słoneczna?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Stała słoneczna (całkowita irradiancja słoneczna) – całkowita energia, jaką promieniowanie słoneczne przenosi w jednostce czasu przez jednostkową powierzchnię ustawioną prostopadle do promieniowania w średniej odległości Ziemi od Słońca (1 j.a.) przed wejściem promieniowania do atmosfery. Ze względu na zmiany w czasie stałej słonecznej właściwszą nazwą jest „całkowita irradiancja Słońca” (ang. Total Solar Irradiance – TSI). Obecnie stałą słoneczną mierzy się za pomocą pomiarów satelitarnych, dzięki czemu omija się wpływ atmosfery na otrzymane wyniki. Średnia wartość stałej słonecznej, zmierzona przez eksperyment SORCE, wynosi 1361 W/m²[1].
Bezpośrednie promieniowanie słoneczne jest pochłaniane i rozpraszane w atmosferze przez aerozole, hydrometeory oraz cząsteczki gazów. Z tego względu pomiar stałej słonecznej na powierzchni Ziemi jest trudny, gdyż musi uwzględniać opisany wyżej wpływ atmosfery. Istnieje jednak metoda pomiaru stałej słonecznej z powierzchni Ziemi oparta na tzw. metodzie Langleya (patrz: sekcja Historia pomiaru stałej słonecznej).
Stałą słoneczną można również definiować dla innych odległości od Słońca, np. dla poszczególnych planet. Na średniej odległości Merkurego od Słońca stała ta wynosi 9937 W/m², a dla Neptuna zaledwie 1,5 W/m².
Stała słoneczna nie jest w dosłownym sensie stałą. Promieniowanie słoneczne zmienia się w cyklu około 11-letnim, związanym z aktywnością słońca, a zmiany wynoszą około 0,1% wartości promieniowania całkowitego, tj. ok. 1 W/m², co przekłada się na wahania temperatury troposfery o około 0,1 K[2]. Dla porównania składnik antropogeniczny netto wymuszania radiacyjnego wynosi 1,6 W/m² (od 0,6 do 2,4 W/m²)[3]. Około 30% zmiany stałej słonecznej pochodzi od fluktuacji promieniowania w ultrafiolecie (< 300 nm), a pozostałe 70% od zmian w promieniowaniu widzialnym i podczerwonym. Natomiast 27-dniowy cykl związany z obrotem Słońca powoduje zmiany około 0,2%. Pomiary te wykonane zostały przez satelity po 1978 roku, a wyniki wskazują na mniejsze zmiany niż uprzednie oceny, które musiały uwzględniać poprawki atmosferyczne[4].