Tartessos
legendarne miasto i port na południu dzis. Hiszpanii / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Tartessos – w starożytności region na południu Półwyspu Iberyjskiego (Andaluzja) oraz port leżący za Cieśniną Gibraltarską[1], przy ujściu rzeki Gwadalkiwir (w starożytności Betis)[2].
Miasto nie zostało jak dotąd zlokalizowane, choć niektórzy badacze utożsamiają Tartessos z kolonią fenicką – Gades (dzisiejszy Kadyks), czasami identyfikowane również z Tarszisz ze Starego Testamentu. Sławne z bogactw, centrum handlu cyną, miedzią, srebrem i złotem, częściowo pochodzącym z północno-wschodniej Hiszpanii. Istnieją hipotezy, że tamtejsi żeglarze pływali w celach handlowych do Wysp Brytyjskich (ściślej Kornwalii – handel cyną). Tartessos zostało założone pod koniec II tysiąclecia p.n.e. Mieszkańcy handlowali z Kartaginą, utrzymywali również kontakt z Grekami. Największy rozkwit tej kultury wypada na lata 750 – 600 p.n.e., wtedy to pojawiło się ich własne pismo[3] – którego jednak nie udało się odczytać - doszło też zapewne do wykształcenia się struktur politycznych (Herodot wymienia króla Tartessosu z VII – VI wieku)[4]. Miasto upadło w VI wieku p.n.e. na skutek wielu czynników[potrzebny przypis], z których najważniejsze to:
- ekspansja terytorialna Kartaginy;
- spadek znaczenia brązu wskutek rozprzestrzenienia się żelaza;
- pojawienie się nowych źródeł zaopatrzenia w cynę, np. Kornwalia;
- łupieżcze napady iberyjskiego plemienia Luzytanów.
Niektórzy z badaczy (m.in. Adolf Schulten[5]) utożsamiają Tartessos z mityczną Atlantydą.