Terapsydy
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Terapsydy, gady ssakokształtne (Therapsida) – rząd synapsydów, który pojawił się we wczesnym permie i stał się dominującą grupą kręgowców lądowych w połowie tego okresu. Zgodnie z zasadami kladystyki do terapsydów, aby były taksonem monofiletycznym, należy również zaliczyć wywodzącą się z cynodontów gromadę ssaków.
Therapsida | |||
Biarmosuchus tener | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Rząd |
terapsydy | ||
| |||
|
Do rzędu należą zarówno formy roślinożerne (Anomodontia) jak i drapieżne (Theriodontia) w wielkiej różnorodności form i przystosowań. W ich czaszce nastąpiła zmiana układu kości szczęki, gdzie rozrastająca się kość żuchwy przesunęła trzy kości szczęki w górę, które tam zmalały i przekształciły się w kostki słuchowe w uchu wewnętrznym, co zdecydowanie wyostrzyło słuch. Kończyny były w różnym stopniu wyprostowane i ustawione pod ciałem zwierzęcia. Podejrzewa się, że niektóre z nich osiągnęły stałocieplność i pokryte były sierścią. Drapieżne teriodonty (dokładnie: ich podrząd cynodonty), u których nastąpiło zróżnicowanie uzębienia dały początek prymitywnym ssakom.
Większość niessaczych terapsydów wymarła w triasie, chociaż niektóre przetrwały co najmniej do późnej jury[1][2][3].
Główne grupy terapsydów to:
Systematyka według BioLib[4]
- Rząd: Therapsida †
- Podrząd: Eotitanosuchia
- Rodzina: Biarmosuchidae
- Rodzina: Eotitanosuchidae
- Rodzina: Phthinosuchidae
- Rodzina: Phthinosauridae
- Podrząd: Dinocephalia
- Infrarząd: Titanosuchia
- Infrarząd: Tapinocephalia
- Podrząd: Anomodontia
- Infrarząd: Venyukoviamorpha
- Infrarząd: Dromasauria
- Infrarząd: Eodicynodontia
- Infrarząd: Endothiodontia
- Infrarząd: Pristerodontia
- Infrarząd: Diictodontia
- Infrarząd: Kingoriamorpha
- Infrarząd: Dicynodontia
- Podrząd: Theriodontia
- Infrarząd: Gorgonopsia
- Infrarząd: Therocephalia
- Podrząd: Cynodontia
- Infrarząd: Procynosuchia
- Infrarząd: Eucynodontia
- Podrząd: Eotitanosuchia