Tlenki węgla
każdy binarny związek węgla i tlenu / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Tlenki węgla?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Tlenki węgla – związki chemiczne składające się z węgla i tlenu[uwaga 1].
Najprostsze i spotykane powszechnie tlenki węgla to tlenek węgla (CO) i dwutlenek węgla (CO2). Poza nimi znanych jest wiele innych trwałych lub metatrwałych tlenków węgla, np. tzw. podtlenek węgla (ditlenek triwęgla, O=C=C=C=O) odkryty przez Brodiego w 1873 roku[4] i bezwodnik melitowy (C12O9) opisany przez Meyera i Steinera w 1913 roku[5][6][7]. W roku 1859 Brodie opisał też tzw. tlenek grafitu[8], który jednak według współczesnej wiedzy zawiera także liczne grupy hydroksylowe[9] (z tlenku grafitu można uzyskać tlenek grafenu o jednowarstwowej strukturze analogicznej do grafenu[9]).
CO Tlenek węgla |
CO2 Dwutlenek węgla |
C3O2 Podtlenek węgla |
C12O9 Bezwodnik melitowy |
Przez wiele dziesiątków lat te związki były powszechnie uważane za jedyne trwałe tlenki węgla. Jednak od lat 60. XX wieku utworzono nowe związki, z których część była trwała w temperaturze pokojowej. Niektóre były metatrwałe lub trwałe tylko w bardzo niskich temperaturach i rozkładały się na prostsze po ogrzaniu. Wiele było nietrwałych, które mogły być obserwowane jako etapy przejściowe reakcji chemicznych, lub tak reaktywnych, że mogły istnieć tylko w fazie gazowej lub w warunkach izolacji matrycowej. Ważne przykłady tych ostatnich to monotlenek diwęgla (rodnik: C=C=O), tritlenek węgla (CO3)[10] i 1,2-dioksoetandion (C2O4)[11][12]. Niektóre z tych reaktywnych tlenków węgla zostały wykryte w obłokach molekularnych w przestrzeni międzygwiazdowej dzięki spektroskopii rotacyjnej[13].
Wiele hipotetycznych tlenków węgla badano metodami teoretycznymi, np. bezwodnik szczawiowy (C2O3 albo O=(C2O)=O), etylenodion (C2O2 albo O=C=C=O)[14] i inne liniowe lub pierścieniowe polimery tlenku węgla (−C(=O)–)n (poliketony)[15] oraz liniowe i pierścieniowe polimery dwutlenku węgla −(O−C(=O)–)n, jak dimer 1,3-dioksetanodion (C2O4)[16] i trimer 1,3,5-trioksanotrion (C3O6)[16][17].
C2O3 Bezwodnik szczawiowy |
C2O4 1,2-Dioksetano- dion |
C2O4 1,3-Dioksetano- dion |
C3O6 1,3,5-Trioksano- trion |
C2O2 Etyleno- dion |
Liczba znanych tlenków węgla wciąż rośnie. Istnienie tlenku grafitu i innych trwałych polimerycznych tlenków węgla o nieograniczonej strukturze molekularnej[18][8] sugeruje, że wiele innych pozostało do odkrycia.