Wikiprojekt:Tłumaczenie artykułów/Izrael
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Izrael (hebr.יִשְרָאֵל, Yisra'el, arab.إسرائيل, Isrā'īl), oficjalnie Państwo Izraela (hebr. מְדִינַת יִשְרָאֵלⓘמְדִינַת יִשְרָאֵל, Medinat Yisra'el, arab.دَوْلَةْ إِسْرَائِيل , Dawlat Isrā'īl) – kraj w Azji Zachodniej położony na wschodnim brzegu Morza Śródziemnego. Graniczy na północy z Libanem, na północnym wschodzie z Syrią, na wschodzie z Jordanią i na południowym zachodzie z Egiptem. Przylegają do niego również Zachodni Brzeg oraz Strefa Gazy. Izrael pomimo stosunkowo małej powierzchni jest dość zróżnicowany geograficznie[2]. Z populacją około 7,35 miliona[1], w większości Żydów, jest jedynym na świecie państwem żydowskim[3]. Jest także domem Arabów, muzułmanów, chrześcijan, druzów i Samarytan, jak również innych mniejszych grup religijnych i etnicznych.
Uwaga! Ta strona została już zintegrowana z artykułem głównym i ma charakter historyczny bądź archiwalny. Prosimy nie modyfikować tej strony. Artykuł znajduje się obecnie pod hasłem Izrael. Źródłowa wersja artykułu znajduje się pod hasłem en:Israel |
Ta strona dotyczy państwa w Azji. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa. |
| |||||
Hymn: Hatikwa | |||||
Konstytucja | |||||
---|---|---|---|---|---|
Język urzędowy | |||||
Stolica | |||||
Ustrój polityczny | |||||
Typ państwa | |||||
Głowa państwa | |||||
Szef rządu | |||||
Powierzchnia • całkowita • wody śródlądowe |
| ||||
Liczba ludności (2008) • całkowita • gęstość zaludnienia |
| ||||
PKB (2007) • całkowite • na osobę |
|||||
Waluta |
nowy szekel izraelski (ILS (NIS)) | ||||
Niepodległość |
spod brytyjskiego mandatu Ligi Narodów | ||||
Religia dominująca | |||||
Strefa czasowa |
UTC +2 – zima | ||||
Kod ISO 3166 |
IL | ||||
Domena internetowa | |||||
Kod samochodowy |
IL | ||||
Kod telefoniczny |
+972 | ||||
Terytoria zależne | |||||
Terytoria autonomiczne | |||||
{{Państwo stary szablon infobox}}
|
Współczesne państwo Izrael ma swoje korzenie w Ziemi Izraela (hebr. ארץ ישראל, Erec Jisrael), która przez 3000 lat zajmowała centralne miejsce w judaizmie[4]. Po I wojnie światowej Liga Narodów zgodziła się na stworzenie Mandatu Palestyny pod brytyjskim pełnomocnictwem, z celem stworzenia "państwowego domu dla żydowskiego narodu"[5]. W 1947 Organizacja Narodów Zjednoczonych zgodziła się na podział Palestyny na dwa państwa: żydowskie i arabskie[6]. 14 maja 1948 zgodnie z decyzją ONZ państwo Izrael proklamowało niepodległość, jednak okoliczne państwa arabskie odmówiły zaakceptowania planu i rozpoczęły wojnę. I wojna izraelsko-arabska potwierdziła niepodległość i poszerzyła granice państwa żydowskiego poza zasięg przewidziany przez plan ONZ. Od tamtej pory do dzisiaj Izrael nieustannie tkwi w konflikcie z wieloma ościennymi państwami arabskimi. Przez ten czas prowadził kilka wojen[7]. Od swego powstania granice Izraela ze wszystkimi sąsiednimi państwami były tematem sporów. Jednakże Izrael podpisał traktaty pokojowe z Egiptem i Jordanią, są także czynione wysiłki, by kontynuować proces pokojowy z Palestyńczykami[8].
Izrael jest republiką demokratyczną parlamentarno-gabinetową[9][10]. Władza wykonawcza spoczywa w rękach premiera, stojącego na czele rządu. Władza ustawodawcza jest podzielona pomiędzy rząd i parlament (Kneset). Pod względem nominalnej wartości PKB gospodarka państwa znajduje się na 44. miejscu wśród największych gospodarek świata[11]. Izrael zajmuje 24. miejsce w rankingu wskaźnika HDI[12], wolności prasy[13] i konkurencyjności gospodarczej[14]. Jerozolima jest stolicą państwa, siedzibą rządu i największym miastem, podczas gdy finansowym centrum Izraela jest Tel Awiw.