Zjazdy w Wyszehradzie
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Zjazdy w Wyszehradzie – wspólne określenie dwóch spotkań królów Polski (Kazimierza Wielkiego), Czech (Jana Luksemburczyka) i Węgier-Chorwacji (Karola Andegaweńskiego), które odbyły się w listopadzie 1335 i latem 1338 lub 1339 roku. Odnosi się również do spotkania prezydentów Polski (Lecha Wałęsy), Czechosłowacji (Václava Havla) i premiera Węgier (Józsefa Antalla), które odbyło się w 1991. Wszystkie te spotkania odbyły się w zamku w Wyszehradzie.
Celem pierwszego zjazdu z 1335 było rozstrzygnięcie przynależności państwowej Pomorza Gdańskiego i Kujaw oraz sporu między Janem Luksemburskim i Kazimierzem Wielkim o koronę polską. W sprawie Pomorza i Kujaw sąd arbitrażowy władców Czech i Węgier wydał wyrok, na mocy którego Zakon miał zatrzymać Pomorze i ziemię chełmińską, a zwrócić Polsce Kujawy i ziemię dobrzyńską. Natomiast w sprawie sporu o koronę Jan Luksemburski, król Czech i Polski, zażądał od Kazimierza III, króla Polski (Krakowa), 20 000 kop groszy praskich. Kazimierz zaakceptował te warunki i tym samym stał się niekwestionowanym władcą Polski. Doszło również do zawarcia polsko-czesko-węgierskiego sojuszu przeciw Habsburgom.
W okresie między zjazdami Kazimierz starał się o postawienie Krzyżaków w stan oskarżenia przed sądem papieskim.
Celem drugiego zjazdu z 1338 lub 1339 było ułożenie stosunków z Czechami. Kazimierz zgodził się nie naruszać czeskiego stanu posiadania na Śląsku i Mazowszu i zobowiązał się nie wywierać nacisków w jakiejkolwiek formie aby księstwa te przeszły pod jego zwierzchnictwo. W zamian uzyskał deklarację, że Luksemburczyk nie będzie utrudniał doprowadzenia Krzyżaków przed sąd papieski. Na zjeździe pojawił się także mazowiecki krewniak Kazimierza, Jerzy II Trojdenowicz, książę halicko-włodzimierski. Uznał Kazimierza swym następcą w razie swej bezpotomnej śmierci[1]. Jednak by umowa mogła wejść w życie, musiał się na nią zgodzić Karol, król Węgier. W zaistniałej sytuacji Kazimierz wyznaczył na swego następcę w razie bezpotomnej śmierci[1] Ludwika, królewicza węgierskiego. Inaczej mówiąc, w zamian za „umowę na przeżycie” Polska otrzymywała prawa do Rusi.
Już w lutym 1339 rozpoczął się proces przeciwko Zakonowi w Warszawie na terytorium neutralnego Mazowsza. Sąd uznał Krzyżaków winnymi i nakazał zwrócić Polsce wszystkie ziemie sporne. Jednak w wyniku apelacji papież unieważnił wyrok. W następnym roku zmarł halicki książę Jerzy II, co doprowadziło do wybuchu trwającej około 50 lat wojny o jego księstwo. By móc skierować całą swoją politykę na wschód, Kazimierz zawarł z zakonem w 1343 pokój w Kaliszu, a 5 lat później z Czechami w Namysłowie.