అల్బేనియా
From Wikipedia, the free encyclopedia
అల్బేనియా (అధికార నామము అల్బేనియా గణతంత్రం) ఆగ్నేయ ఐరోపాలోని ఒక దేశం. అల్బేనియాకి ఆగ్నేయసరిహద్దున గ్రీస్, ఉత్తరాన మాంటెనెగ్రో, ఈశాన్యసరిహద్దున కొసావో, తూర్పున ఉత్తర మేసిడోనియా ఉన్నాయి. సముద్రమార్గాన ఈ దేశం ఇటలీకి కేవలము 72 కిలోమీటర్ల దూరములో ఉంది.
Republika e Shqipërisë అల్బేనియా గణతంత్రం |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
నినాదం Ti Shqipëri më jep nder, më jep emrin shqipëtar (You Albania give me honor, you give me the name Albanian.) |
||||||
జాతీయగీతం Himni i Flamurit ("Anthem of the Flag") |
||||||
Location of అల్బేనియా (orange) on the European continent (white) — [Legend] |
||||||
రాజధాని అతి పెద్ద నగరం | టిరానా 41°20′N 19°48′E | |||||
అధికార భాషలు | అల్బేనియన్1 | |||||
ప్రజానామము | Albanian | |||||
ప్రభుత్వం | పార్లమెంటరీ రిపబ్లిక్ | |||||
- | President | Bujar Nishani | ||||
- | Prime Minister | Edi Rama | ||||
Independence | ||||||
- | from the Ottoman Empire | November 28, 1912 | ||||
- | from Italy de facto | October 1944 | ||||
- | జలాలు (%) | 4.7 | ||||
జనాభా | ||||||
- | 2024 అంచనా | 3,600,523 (130th) | ||||
జీడీపీ (PPP) | 2007 అంచనా | |||||
- | మొత్తం | $19.944 billion[1] (112th) | ||||
- | తలసరి | $6,298[1] (IMF) (100th) | ||||
జీడీపీ (nominal) | 2007 అంచనా | |||||
- | మొత్తం | $10.768 billion[1] | ||||
- | తలసరి | $3,400[1] (IMF) | ||||
జినీ? (2005) | 26.7 (low) | |||||
మా.సూ (హెచ్.డి.ఐ) (2007) | 0.801 (high) (68th) | |||||
కరెన్సీ | Lek (ALL ) |
|||||
కాలాంశం | CET (UTC+1) | |||||
- | వేసవి (DST) | CEST (UTC+2) | ||||
ఇంటర్నెట్ డొమైన్ కోడ్ | .al | |||||
కాలింగ్ కోడ్ | +355 | |||||
1 | Greek, Macedonian and other regional languages are government-recognized minority languages. |
అల్బేనియా ఐక్య రాజ్య సమితి, ప్రపంచ వాణిజ్య సంస్థలలో సభ్యదేశంగా ఉంది. 2006 లో ఐరోపా సమాఖ్యలో చేరటానికి కూడా అల్బేనియాకు మార్గము సుగమం అయ్యింది.
అరుణవర్ణంలో ఉన్న అల్బేనియా జాతీయ పతాకం మధ్యలో నల్లరంగులో గండభేరుండ పక్షిని పోలిన రెండు తలల గ్రద్ద చిహ్నం ఉంటుంది.
భౌగోళికంగా దేశవైశాల్యం 28,748 చ.కిమీ (11,100 చదరపు మైళ్ళు). దేశం వైవిధ్యమైన వాతావరణ, భౌగోళిక, జలవనరులు, నైసర్గిక పరిస్థితులను ప్రదర్శిస్తుంది. ఇది అల్బేనియా ఆల్ప్సు లోని మంచుతో కప్పబడిన పర్వతాల నుండి కోరాబ్, స్కాండర్బెగు, పిండస్, సెరానియా పర్వతాల నుండి మధ్యధరా సముద్రం వెంట అల్బేనియా అడ్రియాటికు, అయోనియా సముద్రం వేడి-సూర్యరశ్మితో కూడిన తీరాల వరకు అద్భుతమైన వైవిధ్యాన్ని కలిగి ఉంది.
చారిత్రాత్మకంగా ఇల్లిరియన్లు, థ్రేసియన్లు, ప్రాచీన గ్రీకులు, రోమన్లు, బైజాంటైన్లు, వెనీషియన్లు, ఒట్టోమన్లు వంటి అనేక నాగరికతలు దేశంలో విలసిల్లాయి. అల్బేనియన్లు 12 వ శతాబ్దంలో స్వయంప్రతిపత్తి కలిగిన అర్బోరు ప్రిన్సిపాలిటీని స్థాపించారు. 13 వ - 14 వ శతాబ్దాల మధ్య కాలంలో అల్బేనియా రాజ్యం, అల్బేనియా ప్రిన్సిపాలిటీ ఏర్పడ్డాయి. 15 వ శతాబ్దంలో ఒట్టోమన్లు అల్బేనియాను జయించటానికి ముందు ఐరోపాలో ఒట్టోమన్ విస్తరణకు " గెర్జ్ కాస్ట్రియోటి స్కందర్బెగు " నేతృత్వంలో జరిగిన పోరాటాన్ని అల్బేనియన్లు ప్రతిఘటించినందుకు ఐరోపాలో అనేకులు అల్బేనియన్లను ప్రశంసించారు.
18 వ - 19 వ శతాబ్దాల మధ్య అల్బేనియన్లు ఆధ్యాత్మిక, మేధో బలాన్ని సేకరించారు. ఇది అల్బేనియా పునరుజ్జీవనానికి దారితీసింది. బాల్కను యుద్ధాలలో ఒట్టోమన్ల ఓటమి తరువాత, ఆధునిక అల్బేనియా 1912 లో స్వాతంత్ర్యాన్ని ప్రకటించింది.[2]
20 వ శతాబ్దంలో అల్బేనియా రాజ్యాన్ని ఇటలీ ఆక్రమించింది. ఇది నాజీ జర్మనీ రక్షణాతదేశంగా మారడానికి ముందు మహా అల్బేనియాను రూపొందించింది.[3] రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత ఎన్వర్ హోక్షా కమ్యూనిస్టు అల్బేనియాను ఏర్పాటు చేసి అల్బేనియన్లను అణచివేత కొనసాంగించి, దశాబ్దాల ఒంటరితనంలో మునిగిపోయేలా చేసాడు. 1991 నాటి విప్లవాలు అల్బేనియాలో కమ్యూనిజం పతనం చేసి ప్రస్తుత అల్బేనియా రిపబ్లిక్ స్థాపించి ముగింపుకు వచ్చాయి.
రాజకీయంగా దేశం ఒక పార్లమెంటరీ రాజ్యాంగ గణతంత్ర రాజ్యంగా ఉంది. ఎగువ-మధ్య ఆదాయదేశంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న అల్బేనియాలో ఆర్థికరంగాన్ని సేవారగం ఆధిపత్యం చేస్తుండగా ద్వీతీయస్థానంలో తయారీ రంగం ఉంది.[4] ఇది 1990 లో కమ్యూనిజం ముగిసిన తరువాత, కేంద్రీకృత ప్రణాళిక నుండి మార్కెట్టు ఆధారిత ఆర్థిక వ్యవస్థగా పరివర్తన చేయబడింది.[5][6][7] అల్బేనియా తన పౌరులకు సార్వత్రిక ఆరోగ్య సంరక్షణ, ఉచిత ప్రాథమిక - మాధ్యమిక విద్యను అందిస్తుంది.
దేశం ఐక్యరాజ్యసమితి, ప్రపంచ బ్యాంక్, యునెస్కో, నాటో, ప్రపంచ వాణిజ్యసంస్థ, సి.ఒ.ఇ, ఒ.ఎస్.సి.ఇ, ఒ.ఐ.సిలలో సభ్యదేశంగా ఉంది. ఇది ఐరోపా సమాఖ్య సభ్యత్వం కోసం అధికారిక అభ్యర్థించింది.[8] ఆర్గనైజేషన్ ఆఫ్ ది బ్లాక్ సీ ఎకనామిక్ కోఆపరేషన్, యూనియన్ ఫర్ ది మధ్యధరా సహా ఎనర్జీ కమ్యూనిటీ వ్యవస్థాపక సభ్యదేశాలలో ఇది ఒకటిగా ఉంది.