సిరియస్ నక్షత్రం
From Wikipedia, the free encyclopedia
సిరియస్ అనేది సూర్యుని నుంచి 8.6 కాంతి సంవత్సరాల దూరంలో వున్న ఒక జంట నక్షత్ర వ్యవస్థ (Visual Binary System). దీనిలో సిరియస్-A , సిరియస్-B అనే రెండు నక్షత్రాలు వున్నాయి. టెలిస్కోప్ నుంచి చూస్తేనే సిరియస్ కి ఈ రెండు నక్షత్రాలున్నట్లు కనపడుతుంది. మామూలు కంటితో చూస్తే మాత్రం సిరియస్ ఒంటరి నక్షత్రంగానే కనిపిస్తుంది. భూమి మీద నుంచి చూస్తే ఆకాశంలో రాత్రిపూట కనిపించే నక్షత్రాలలో అత్యంత ప్రకాశవంతమైన నక్షత్రం ఈ సిరియస్ నక్షత్రమే. తెల్లని వజ్రంలా ప్రకాశించే ఈ నక్షత్ర దృశ్య ప్రకాశ పరిమాణం – 1.46. కానిస్ మేజర్ (బృహల్లుబ్దకం) అనే నక్షత్రరాశిలో కనిపించే ఈ నక్షత్రాన్ని బేయర్ నామకరణ పద్దతిలో Alpha Canis Majoris (α CMa) గా సూచిస్తారు. ఈ తారనే డాగ్ స్టార్ (Dog Star), మృగవ్యాధ రుద్రుడు అని కూడా వ్యవహరిస్తారు.
Observation data Epoch J2000.0 Equinox ICRS | |
---|---|
Constellation | Canis Major |
Sirius (/ˈsɪriəs/[1]) system | |
Right ascension | 06h 45m 08.91728s[2] |
Declination | −16° 42′ 58.0171″[2] |
Apparent magnitude (V) | −1.46[3] |
Sirius A | |
Right ascension | 06h 45m 08.917s[4] |
Declination | −16° 42′ 58.02″[4] |
Apparent magnitude (V) | −1.47[5] |
Sirius B | |
Right ascension | 06h 45m 09.0s[6] |
Declination | −16° 43′ 06″[6] |
Apparent magnitude (V) | 8.44[5] |
Characteristics | |
Sirius A | |
Evolutionary stage | Main sequence |
Spectral type | A0mA1 Va[7] |
U−B colour index | −0.05[3] |
B−V colour index | +0.00[3] |
Sirius B | |
Evolutionary stage | White dwarf |
Spectral type | DA2[5] |
U−B colour index | −1.04[8] |
B−V colour index | −0.03[8] |
Astrometry | |
కోణీయ వేగం (Rv) | −5.50[9] km/s |
Proper motion (μ) | RA: −546.01[2] mas/yr Dec.: −1223.07[2] mas/yr |
Parallax (π) | 379.21 ± 1.58[2] mas |
ఖగోళ దూరం | 8.60 ± 0.04 ly (2.64 ± 0.01 pc) |
Sirius A | |
Absolute magnitude (MV) | +1.42[10] |
Sirius B | |
Absolute magnitude (MV) | +11.18[8] |
Visual binary orbit[11] | |
Companion | α CMa B |
Period (P) | 50.1284 ± 0.0043 yr |
Semimajor axis (a) | 7.4957 ± 0.0025" |
Eccentricity (e) | 0.59142 ± 0.00037 |
Inclination (i) | 136.336 ± 0.040° |
Longitude of the node (Ω) | 45.400 ± 0.071° |
Periastron epoch (T) | 1994.5715 ± 0.0058 |
Argument of periastron (ω) | 149.161 ± 0.075° |
Details | |
α CMa A | |
Mass | 2.063 ± 0.023[11] M☉ |
Radius | 1.711[12] R☉ |
Luminosity | 25.4[12] L☉ |
Surface gravity (log g) | 4.33[13] cgs |
Temperature | 9,940[13] K |
Metallicity [Fe/H] | 0.50[14] dex |
Rotation | 16 km/s[15] |
Age | 237–247[11] Myr |
α CMa B | |
Mass | 1.018 ± 0.011[11] M☉ |
Radius | 0.0084 ± 3%[16] R☉ |
Luminosity | 0.056[17] L☉ |
Surface gravity (log g) | 8.57[16] cgs |
Temperature | 25,000 ± 200[12] K |
Age | 228+10 −8[11] Myr |
Other designations | |
Sirius B: EGGR 49, WD 0642-166, GCTP 1577.00[23] | |
Database references | |
SIMBAD | The system |
A | |
B |
సిరియస్ అనే జంట నక్షత్ర సముదాయంలో ఒకటి మహోజ్వలమైన నక్షత్రం (సిరియస్-A) కాగా మరొకటి కాంతివిహీనంగా కనిపించే వైట్ డ్వార్ఫ్ నక్షత్రం (సిరియస్-B). మహోజ్వలంగా మెరిసే సిరియస్ A నక్షత్రం తన పరిణామ దశలో ‘ప్రధాన క్రమం’ (Main Sequence) లో వున్న నక్షత్రం. A1V వర్ణపట తరగతికి చెందిన నీలి-తెలుపు (Blue-White) వర్ణనక్షత్రం. ఇది సూర్యునికంటే వ్యాసంలో 1.71 రెట్లు పెద్దది, తేజస్సు (Luminosity) లో సుమారుగా 25 రెట్లు పెద్దది.[12] ఇకపోతే సిరియస్ B నక్షత్రం కాంతివిహీనంగా వున్న ఒక చిన్న నక్షత్రం. ఇది సూర్యుని కంటే వ్యాసంలో సుమారు 120 రెట్లు చిన్నది. భూమి కంటె కొద్దిగా చిన్నది. ఇది వైట్ డ్వార్ఫ్ (శ్వేత కుబ్జతార) నక్షత్రం. ఈ జంట నక్షత్ర వ్యవస్థ యొక్క వయస్సు సుమారు 20 నుంచి 30 కోట్ల సంవత్సరాల మధ్య ఉంటుంది. [12]