Havo bilan quvvatlanadigan tuzilma
From Wikipedia, the free encyclopedia
Havo bilan taʼminlangan (havo bilan toʻldiriladigan) konstruktsiya — bu oʻzining strukturaviy yaxlitligini egiluvchan material (yaʼni strukturaviy mato) konvertini puflash uchun ichki bosimli havodan foydalanish natijasida hosil qiluvchi har qanday bino boʻlib, bu bino havo strukturaning asosiy tayanchi boʻladi va qayerga kirishini havo qulflari orqali amalga oshirilishi koʻzda tutilgan. Bu orqali katta natijaga erishish koʻzda tutilgan. Tarixda qurilgan birinchi havo quvvatli inshoot 1948-yilda Cornell Aeronautical Laboratory tomonidan ishlab chiqarilgan radom edi[1]. Kontseptsiya 1970-yilda Yaponiyaning Osaka shahrida boʻlib oʻtgan Expo 70 koʻrgazmasida Amerika Qoʻshma Shtatlari paviloni bilan David H.Geiger tomonidan keng miqyosda amalga oshirildi[2]. Odatda gumbaz shaklida boʻladi, chunki bu shakl eng kam miqdordagi material uchun eng katta hajmini yaratgan. Strukturaning yaxlitligini saqlab qolish uchun strukturaga shunday bosim oʻtkazish kerakki, bu bosqichda ichki bosim strukturaga qoʻllaniladigan har qanday tashqi bosimga (yaʼni shamol bosimi) teng yoki undan yuqori boʻlgan. Strukturaning yaxlitligini saqlab qolish uchun strukturaning havo oʻtkazmasligi — ichki bosimni taʼminlaydigan bosim tizimi har qanday havo oqishini almashtirar ekan, struktura barqaror boʻlib qoladi. Strukturaning ichki qismiga kirish har qanday havo qulfi bilan jihozlangan boʻlishi kerak edi. Havo bilan qoʻllab-quvvatlanadigan tuzilmalar yerga ogʻirliklar, zamin ankrajlari, poydevorga biriktirilishi yoki ularning kombinatsiyasi bilan mustahkamlangan. Uning koʻplab foydalanishlari orasida sport va dam olish maskanlari, omborxonalar, vaqtinchalik boshpana va radomlari boʻlgan. Tuzilishi toʻliq, qisman yoki faqat tomga havo bilan taʼminlanishi koʻzda tutilgan. Toʻliq havo bilan taʼminlangan inshoot vaqtinchalik yoki yarim vaqtinchalik ob’yekt yoki doimiy boʻlishi mumkin, faqat havo bilan quvvatlanadigan tomga ega boʻlgan inshoot doimiy bino sifatida qurilishi kerak boʻlgan.