Bắc Ireland
Một quốc gia cấu thành Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland nằm ở đông bắc đảo Ireland / From Wikipedia, the free encyclopedia
Bắc Ireland (phiên âm: "Bắc Ai-len", tiếng Anh: Northern Ireland, phát âm /ˈnɔː(ɹ)ðə(ɹ)n ˈaiə(ɹ)lənd/ ⓘ) là một bộ phận của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland nằm ở đông bắc của đảo Ireland. Trong các điều khoản khác nhau, Bắc Ireland được mô tả như một quốc gia, tỉnh hay vùng của nước Anh.[6][7][8] Bắc Ireland có biên giới với Cộng hòa Ireland ở phía nam và phía tây. Theo số liệu điều tra năm 2011, có 1.810.900 cư dân sinh sống tại Bắc Ireland, chiếm khoảng 30% tổng dân số toàn đảo Ireland và khoảng 3% dân số nước Anh. Kể từ khi ký kết Thỏa thuận Thứ sáu Tuần Thánh năm 1998, Bắc Ireland được tự trị ở mức độ lớn. Theo thỏa thuận, Bắc Ireland hợp tác với phần còn lại của đảo Ireland trên một số phạm vi chính sách, trong khi chính phủ nước Anh duy trì quyền lực với các lĩnh vực khác, mặc dù Cộng hòa Ireland "có thể trình bày quan điểm và đề nghị".[9]
Bắc Ireland
|
|
---|---|
Tên bằng ngôn ngữ chính thức
| |
Bản đồ | |
Địa vị | Quốc gia (đơn vị bầu cử) |
|
|
Hành chính | |
Chính phủ | Cơ quan lập pháp được uỷ thác lập hiến trong nền quân chủ lập hiến đơn nhất |
Quân chủ | Charles III |
Đệ nhất Bộ trưởng | Michelle O'Neill |
Đệ nhất Phó Bộ trưởng | Emma Little-Pengelly |
Quốc hội Vương quốc Anh | |
• Thủ tướng | Rishi Sunak |
• Thư ký Nhà nước | James Brokenshire |
• Hạ nghị viện | 18 Hạ nghị sĩ (trên 650) |
Lập pháp | Hội đồng lập pháp Bắc Ireland |
Thủ đô | Belfast 54°35.456′B 5°50.4′T |
Thành phố lớn nhất | Belfast |
Địa lý | |
Diện tích | 13843 km² 5345 mi² |
Múi giờ | GMT (UTC); mùa hè: BST (UTC+1) |
Lịch sử | |
Lãnh thổ uỷ thác | |
3 tháng 5 năm 1921 | Đạo luật Chính phủ Ireland |
18 tháng 7 năm 1973 | Đạo luật Hiến pháp |
17 tháng 7 năm 1974 | Đạo luật Bắc Ireland lần thứ nhất |
19 tháng 11 năm 1998 | Đạo luật Bắc Ireland lần thứ hai |
Ngôn ngữ chính thức | Tiếng Anhgc 2 |
Phương ngữ | |
Sắc tộc (2011) |
|
Dân số ước lượng (2017) | 1.870.451[2] người |
Dân số (2011) | 1,810,863[3] người |
Mật độ | 132 người/km² 342 người/mi² |
Kinh tế | |
GDP (PPP) (2014) | Tổng số: 41 tỉ euro[4] |
GDP (danh nghĩa) (2014) | Tổng số: 42 tỉ euro[5] |
Đơn vị tiền tệ | Bảng Anh (GBP ) |
Thông tin khác | |
Mã điện thoại | +44gc 3 |
Cách ghi ngày tháng | dd/mm/yyyy (AD) |
Lái xe bên | Trái |
Ghi chú
|
Trong nhiều năm, Bắc Ireland là nơi diễn ra một cuộc xung đột bạo lực và quyết liệt, được gọi với cái tên the Troubles. Nguyên nhân của cuộc xung đột này là sự chia rẽ giữa hai lực lượng, thứ nhất là những người dân tộc chủ nghĩa tự nhìn nhận mình là người Ireland và chủ yếu là tín đồ Giáo hội Công giáo Rôma, lực lượng còn lại là những người hợp nhất chủ nghĩa vốn tự nhìn nhận mình là người Anh (British) và chủ yếu là tín đồ Tin Lành. Thêm vào đó, cũng có những người nhận mình là người Bắc Ireland[10] Những người hợp nhất chủ nghĩa mong muốn Bắc Ireland vẫn tiếp tục là một bộ phận của nước Anh,[11] trong khi những người dân tộc chủ nghĩa muốn tái thống nhất với phần còn lại của đảo Ireland, độc lập với quyền cai trị của nước Anh.[12][13][14][15] Từ năm 1998, hầu hết các nhóm bán quân sự liên quan đến the Troubles đã chấm dứt chiến dịch vũ trang của họ.
Bắc Ireland là khu vực công nghiệp hóa mạnh nhất trên hòn đảo từ trước. Sau khi suy giảm do hậu quả của bất ổn chính trị và xã hội trong nửa cuối thế kỷ XX, kinh tế Bắc Ireland phát triển đáng kể từ thập niên 1990. Điều này một phần là do "phân chia hòa bình" và một phần là do liên kết và tăng cường thương mại với Cộng hòa Ireland. Bắc Ireland chia sẻ cả văn hóa Ireland và văn hóa Anh. Trong nhiều môn thể thao, có đội tuyển đại diện cho toàn đảo Ireland, nhưng Bắc Ireland có bóng đá quốc gia riêng biệt.