Kinh tế kế hoạch
Cơ sở kinh tế được chủ nghĩa Marx ưu tiên. / From Wikipedia, the free encyclopedia
Kinh tế kế hoạch (còn được gọi là nền kinh tế kế hoạch tập trung hoặc nền kinh tế chỉ huy) là một nền kinh tế-xã hội trong đó Chính phủ và Nhà nước kiểm soát toàn bộ các yếu tố sản xuất và giữ quyền quyết định việc sử dụng các yếu tố sản xuất cũng như phân phối về thu nhập. Trong một nền kinh tế như vậy, các nhà làm kế hoạch quyết định loại và khối lượng hàng hóa nào sẽ được sản xuất, các xí nghiệp thực thi việc sản xuất này, trái ngược với một nền kinh tế phi kế hoạch.
Xin hãy đóng góp cho bài viết này bằng cách phát triển nó. Nếu bài viết đã được phát triển, hãy gỡ bản mẫu này. Thông tin thêm có thể được tìm thấy tại trang thảo luận. |
Trên thực tế, không có một nền kinh tế kế hoạch thuần túy. Ngay cả ở một nền kinh tế được kế hoạch hóa một cách tập trung cao độ như Bắc Triều Tiên, một số quyết định kinh tế thứ yếu vẫn được thực hiện một cách phi tập trung. Ví dụ, với khoản tiền lương mà mình nhận được, người lao động vẫn có thể tự lựa chọn các hàng hóa cụ thể để tiêu dùng.
Các nền kinh tế kế hoạch lớn từng tồn tại trước đây là Liên Xô và Trung Quốc (trong thời kỳ Đại nhảy vọt). Vào đầu những thập niên 1980 và thập niên 1990, chính phủ các nước này dần nới lỏng các biện pháp kiểm soát, cho phép các yếu tố tư nhân tham gia vào quyết định sản xuất, định giá và phân phối sản phẩm. Đến nay, hầu hết các nước trên thế giới thuộc nền kinh tế hỗn hợp thay vì là kinh tế kế hoạch hay kinh tế tư bản chủ nghĩa thuần túy.
Một số nước hiện phát triển theo kiểu nền kinh tế kế hoạch gồm Cuba, Bắc Triều Tiên, Ả Rập Saudi và Belarus [1]