Nhà Hạ
Triều đại đầu tiên trong lịch sử truyền thống Trung Quốc / From Wikipedia, the free encyclopedia
Nhà Hạ (tiếng Trung: 夏朝; Hán-Việt: Hạ triều; bính âm: Xià Cháo, khoảng thế kỷ 21 TCN - khoảng thế kỷ 16 TCN[chú thích 1]) là một triều đại lịch sử chưa được kiểm chứng của Trung Quốc, đây là triều đại được nhiều nhà nghiên cứu cho rằng đã xây dựng nên các di tích cung điện, đô thị tại văn hoá Nhị Lý Đầu. Các di tích tại đây chứng thực rằng đã tồn tại nền văn minh nông nghiệp trình độ cao với một triều đại cai trị từ 4000 năm trước, khớp với mô tả trong Sử kí Tư Mã Thiên, nhưng do chưa tìm thấy văn tự nên chưa chứng thực được rằng triều đình này có thực sự tên là "Hạ" hay không.
Hạ
|
|||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
k. 2070 TCN (theo Hạ Thương Chu đoạn đại công trình)–k. 1600 TCN | |||||||||
Khu vực tương đối của nhà Hạ | |||||||||
Thủ đô |
| ||||||||
Chính trị | |||||||||
Chính phủ | Chế độ quân chủ | ||||||||
Vua | |||||||||
• ? | Hạ Vũ (Đầu tiên) | ||||||||
• ? | Hạ Kiệt (Cuối cùng) | ||||||||
Lịch sử | |||||||||
• Thành lập | k. 2070 TCN (theo Hạ Thương Chu đoạn đại công trình) | ||||||||
• Giải thể | k. 1600 TCN | ||||||||
| |||||||||
Hiện nay là một phần của | Trung Quốc |
Xia | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tiếng Trung | 夏 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Bính âm Hán ngữ | Xià | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nhiều người cho rằng nhà Hạ chưa phải là 1 triều đình phong kiến đúng nghĩa mà là một liên minh nhiều bộ lạc cổ đại của người Hoa Hạ có hình thức tù trưởng tự trị, tuy nhiên lịch sử Trung Quốc vẫn chưa rõ ràng lắm và chưa đạt đến trình độ nhà nước phong kiến cho đến thời nhà Thương cho nên "nhà Hạ" vẫn là một chủ thể gây tranh cãi xét về độ chính xác. Căn cứ theo ghi chép trong sách sử thì Tam Đại gồm Hạ, Thương, Chu đều là vương triều phong kiến phân quyền, quân chủ và chư hầu chia nhau mà cai trị,[3] và triều Hạ là vương triều phong kiến thị tộc thế tập đầu tiên.[4] Trong các văn vật thời kỳ Hạ, có số lượng nhất định lễ khí làm bằng đồng thanh hoặc ngọc,[5][6] niên đại của chúng ước tính là vào cuối Thời đại đồ đá mới, đầu Thời đại đồ đồng.[7]
Mặc dù ghi chép liên quan đến triều Hạ trong các văn hiến truyền thống Trung Quốc là khá nhiều, song các sách này chỉ được viết vài trăm năm sau thời kỳ đó. Cho đến nay vẫn chưa phát hiện được chứng cứ trực tiếp (di tích văn tự được viết ra trong cùng thời kỳ đó) để có thể công nhận sự tồn tại của triều Hạ, do đó giới sử học có những nghi vấn về tính chuẩn xác trong các ghi chép về triều Hạ. Văn hóa Nhị Lý Đầu phát hiện được ở tây bộ Hà Nam và nam bộ Sơn Tây trùng khớp về niên đại và vị trí địa lý của nhà Hạ, song do chưa khai quật được các ghi chép văn tự giống như giáp cốt bốc từ ở Ân Khư, do vậy sự tồn tại của nhà Hạ vẫn chưa thể chứng thực được, nhà Hạ ngày nay được coi là giai đoạn lịch sử pha lẫn truyền thuyết, hơn là một giai đoạn lịch sử rõ ràng.[tham 2] Nhiều học giả trong và ngoài Trung Quốc nhận định rằng di chỉ Nhị Lý Đầu ở Yển Sư thuộc Hà Nam có thể là di tích đô thành của triều Hạ ít nhất là trong thời kỳ thứ nhất và thứ nhì, song họ vẫn phải tìm kiếm thêm căn cứ xác thực để làm rõ.[tham 3][8]
Căn cứ theo ghi chép trong sử sách, Vũ truyền vị cho con là Khải, cải biến thiện nhượng chế bộ lạc nguyên thủy, khởi đầu tiền lệ thế tập vương vị kéo dài 4000 năm trong lịch sử Trung Quốc.[9] Triều Hạ tổng cộng truyền được 14 đời với 17 vua,[note 3] kế tục trong khoảng 471 năm,[note 1] bị triều Thương tiêu diệt. Triều Hạ được xem là vương triều đầu tiên theo lịch sử truyền thống Trung Quốc, có địa vị lịch sử khá cao, người Hán đời sau thường tự xưng là "Hoa Hạ", trở thành danh từ đại diện cho Trung Quốc.[chú thích 3]