Sukhoi Su-25
Máy bay cường kích chống tăng, hỗ trợ không quân của Liên Xô / From Wikipedia, the free encyclopedia
Sukhoi Su-25 "Grach" (tiếng Nga: Сухой Су-25; tên ký hiệu của NATO: Frogfoot) là một loại máy bay cường kích cận âm hai động cơ được sản xuất, phát triển ở Liên Xô bởi hãng Sukhoi. Nó được thiết kế để hỗ trợ không lực tầm gần cho Lục quân Liên Xô. Nguyên mẫu đầu tiên đã thực hiện chuyến bay đầu tiên vào ngày 22 tháng 2 năm 1975. Sau khi thử nghiệm, máy bay được đưa vào sản xuất hàng loạt từ năm 1978 tại Tbilisi thuộc Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Gruzia.
Su-25 | |
---|---|
Một chiếc Sukhoi Su-25 thuộc Không quân Nga hạ cánh xuống Vladivostok | |
Kiểu | Máy bay cường kích hỗ trợ không lực tầm gần |
Quốc gia chế tạo | Liên Xô/Nga/Gruzia |
Hãng sản xuất | TAM Management Tbilisi Aircraft Manufacturing Ulan-Ude Aviation Plant |
Thiết kế | Sukhoi |
Chuyến bay đầu tiên | 22 tháng 2 năm 1975; 49 năm trước (1975-02-22) |
Bắt đầu được trang bị vào lúc |
19 tháng 7 năm 1981 |
Tình trạng | Đang phục vụ |
Trang bị cho | Không quân Nga Không quân Ukraina Không quân Nhân dân Triều Tiên Không quân Peru (Xem Các nhà khai thác) |
Được chế tạo | 1978–2017 |
Số lượng sản xuất | Hơn 1.000 |
Biến thể | Sukhoi Su-28 |
Các biến thể ban đầu bao gồm phiên bản máy bay huấn luyện hai chỗ ngồi Su-25UB, Su-25BM và Su-25K dành cho xuất khẩu. Một số máy bay được nâng cấp lên thành phiên bản Su-25SM vào năm 2012. Su-25T và Su-25TM (còn được gọi là Su-39) là những phiên bản phát triển tiếp theo, không được sản xuất với số lượng đáng kể. Su-25 và Su-34 là những máy bay bọc thép cánh cố định duy nhất được sản xuất vào năm 2007.[1] Su-25 vẫn đang phục vụ cho Nga, các quốc gia thuộc CIS và các khách hàng xuất khẩu. Quá trình sản xuất Su-25 kết thúc ở Nga vào năm 2017[2] và ở Gruzia vào năm 2010.[3] Nhiều nỗ lực tiếp tục được thực hiện nhằm khởi động lại sản xuất ở Gruzia bằng cách sử dụng các khung máy bay đã được hoàn thiện một phần,[4] nhưng không có đơn hàng mới nào được báo cáo tính đến tháng 6 năm 2022.
Kể từ khi được đưa vào phục vụ hơn 42 năm trước, Su-25 đã tham chiến trong nhiều cuộc xung đột khác nhau. Nó được sử dụng nhiều trong Chiến tranh Liên Xô-Afghanistan, thực hiện các nhiệm vụ chống nổi dậy trước các nhóm Mujahideen tại Afghanistan. Không quân Iraq đã sử dụng Su-25 để chống lại Iran trong Chiến tranh Iran-Iraq. Hầu hết máy bay Su-25 của Iraq sau đó đã bị phá hủy hoặc bay đến Iran trong Chiến tranh Vùng Vịnh năm 1991. Không quân Gruzia đã sử dụng Su-25 trong Chiến tranh Abkhazian từ năm 1992 đến năm 1993. Không quân Bắc Macedonia đã sử dụng Su-25 để chống lại quân nổi dậy Albania trong cuộc xung đột tại Bắc Macedonia năm 2001, sau đó Gruzia và Nga đều sử dụng nó trong Chiến tranh Nam Ossetia năm 2008. Các quốc gia châu Phi gồm Bờ Biển Ngà, Tchad và Sudan đã sử dụng Su-25 trong các cuộc nội chiến và xung đột địa phương. Gần đây, Su-25 đã được chứng kiến phục vụ trong cuộc can thiệp của Nga vào nội chiến Syria, các cuộc đụng độ trong Chiến tranh Nagorno-Karabakh năm 2020 và Chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine năm 2022.[5]