زبان فنیقی
زبان مردهٔ سامی / From Wikipedia, the free encyclopedia
فنیقی زبانی بود که ابتدا در ناحیهٔ ساحلی (که در فنیقی، عربی و آرامی کنعان، در یونانی و لاتین فنیقیه و در زبان مصری، پوت نامیده میشد) با آن سخن گفته میشد. این زبان بخشی از زیرگروه کنعانی زبانهای سامی شمال غربی است که سایر اعضای آن، عبری، آمونی، موآبی و ادومی هستند.[3][4]
زبان فنیقی | |
---|---|
𐤃𐤁𐤓𐤉𐤌 𐤊𐤍𐤏𐤍𐤉𐤌 dabarīm Kanaʿanīm | |
دوره | به شکل کارتاژی احتمالاً تا سدهٔ پنجم میلادی تداوم یافت |
الفبای فنیقی | |
کدهای زبان | |
ایزو ۲–۶۳۹ | phn |
ایزو ۳–۶۳۹ | phn |
گلاتولوگ | phoe1239 (فنیقی)[1]phoe1238 (فنیقی–کارتاژی)[2] |
این نوشتار شامل نمادهای آوایی آیپیای است. بدون پشتیبانی مناسب تفسیر، ممکن است علامتهای سوال، جعبه یا دیگر نمادها را جای نویسههای یونیکد ببینید. |
مردم مناطقی که اکنون لبنان، ساحل سوریه، ساحل شمالی اسرائیل و بخشهایی از قبرس شناخته میشوند، به زبان فنیقی سخن میگفتند و نیز دستکم زبانی معتبر در بخشهایی از آناتولی بود.[5] همچنین زبان مورد استفاده در مستعمرات فنیقی در امتداد ساحل جنوب غربی دریای مدیترانه از جمله بخشهایی از تونس، مراکش، لیبی و الجزایر کنونی و بخشهای شمالی آن از جمله مالت، غرب سیسیل، ساردینیا، کرس، جزایر بالئاری و جنوب اسپانیا بود.
زبان فنیقی به همراه زبان کارتاژی از روی ۱۰ هزار کتیبهٔ بازمانده شناخته شد و با متنهای به جا مانده از کتابهای نوشته شده به زبانهای دیگر کامل شد. افزون بر کتیبههای پرشمار، این باور وجود دارد که فنیقی در سایر انواع منابع مکتوب نیز موجود بوده که اکنون از میان رفتهاند.
نویسندگان رومی از جمله سالوست به برخی از کتابهای نوشته شده به زبان کارتاژی اشاره کردهاند، ولی به استثنای برخی ترجمهها (مانند رسالهٔ ماگو) یا قطعات (مانند نمایشنامههای پلوتس) چیزی از آنها باقی نماندهاست. پایهٔ ستون ملقارت یک کتیبهٔ دو زبانهٔ یونانی باستان و کارتاژی است که در ۱۶۹۴ در مالت کشف شد و به ژان-ژاک بارتلمی محقق فرانسوی امکان داد در سال ۱۷۵۸ الفبای آن را کشف و بازسازی کند. تا سال ۱۸۳۷ تنها ۷۰ کتیبهٔ فنیقی برای محققان شناختهشده بودند.
پس از آن که توافقنامهٔ تجاری میان تمدن اتروسک و گروهی از فنیقیان در حدود ۵۰۰ پیش از میلاد، در ۱۹۶۴ کشف شد، اطلاعات بیشتری از تمدن اتروسک از طریق مقایسه با زبان فنیقی که قابلفهمتر بود، به دست آمد.