Gwara lwowska
gwara miejska języka polskiego / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Gwara lwowska?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Gwara lwowska, gwara miejska Lwowa – gwara języka polskiego stanowiąca miejską i plebejską odmianę dialektu południowokresowego[1], używana we Lwowie przez mieszkańców nieznających norm polskiego języka ogólnego[2], zwłaszcza przed II wojną światową. Poza tym gwara ta funkcjonowała jako żartobliwa mowa rodowitych lwowian wyrażająca humor ludowy i specyficzną mentalność miejskiego plebsu[3].
Ten artykuł dotyczy gwary miejskiej Lwowa. Zobacz też: dialekt kulturalny Lwowa. |
Ludność Lwowa nieznająca normy pisanej języka polskiego była z reguły niewykształcona, naśladowała język ogólny panujący w mieście jedynie ze słuchu. Utrudniały jej to dodatkowo różne nawyki językowe obowiązujące w kręgu rodzinnym i środowiskowym[2]. Mowa ta oscylowała zatem między gwarą ludową wyniesioną z domu a potocznym językiem ogólnym słyszanym w mieście. Spory wpływ na gwarę miał także żargon przestępczy i języki obce używane w mieście[1].
Gwarę miejską określa się jako zjawisko przejściowe między językiem ogólnym a gwarami ludowymi. Zazwyczaj powstaje ona z okolicznej gwary ludowej, która przejmuje cechy języka ogólnego w wyniku osiedlania się ludności wiejskiej w mieście. Gwara miejska Lwowa była szczególnym przypadkiem, ponieważ ze względu na wielojęzyczność regionu nie miała zaplecza w postaci okolicznej polskiej gwary ludowej[4] – wieś okalająca miasto była w swojej masie ukraińska[5]. Polskie wyspy językowe pod Lwowem były późniejsze niż polszczyzna lwowska. Gwarą tą nie posługiwało się zatem bezpośrednio polskie chłopstwo przybywające do miasta, ale niezamożna ludność z rozległych przedmieść[4]. Wywodziła się ona z osiadłych na tych terenach od XIV w. Rusinów, Polaków, spolonizowanych kolonistów niemieckich i czeskich oraz zruszczonych jeńców tatarskich. Do tej podmiejskiej warstwy wnikała także chłopska ludność ukraińska i polska z całego regionu migrująca ze wsi do miasta jako sezonowi robotnicy[6].