Yekaterina II của Nga
Nữ hoàng Đế quốc Nga từ 1762-1796 / From Wikipedia, the free encyclopedia
Yekaterina II Đại đế (tiếng Nga: Екатерина II Великая; sinh ngày 2 tháng 5 năm 1729 – mất ngày 6 hoặc 17 tháng 11 năm 1796), đôi khi được viết là Ekaterina II, hay Yekaterina Alekseyevna (Екатерина Алексеевна), Catherine Đại đế trong các tài liệu Anh ngữ (Catherine the Great), là một nữ hoàng của Đế quốc Nga. Bà là Nữ hoàng trị vì lâu nhất trong lịch sử của chế độ quân chủ chuyên chế Sa hoàng (34 năm, từ 28 tháng 6 năm 1762 cho tới khi băng hà). Mặc dù xuất thân là người Đức (sinh tại Stettin ở Vương quốc Phổ), nhưng bà có đóng góp to lớn trong việc đưa Đế quốc Nga vươn mình trở thành một cường quốc tại châu Âu vào thế kỷ 18.
Yekaterina II Đại đế Екатерина II Великая | |||||
---|---|---|---|---|---|
Nữ hoàng và Đấng cầm quyền chuyên chính của toàn Đế quốc Nga | |||||
Trị vì | 9 tháng 7 [lịch cũ 28 tháng 6] năm 1762 – 17 tháng 11 [lịch cũ 6 tháng 11] năm 1796 34 năm, 131 ngày | ||||
Đăng quang | 12 tháng 9 năm 1762 | ||||
Tiền nhiệm | Pyotr III | ||||
Kế nhiệm | Pavel I | ||||
Hoàng hậu Đế quốc Nga | |||||
Tại vị | 25 tháng 12 năm 1761 – 9 tháng 7 năm 1762 196 ngày | ||||
Tiền nhiệm | Marta Elena Skavronskaya | ||||
Kế nhiệm | Sophie Dorothee xứ Württemberg | ||||
Thông tin chung | |||||
Sinh | (1729-05-02)2 tháng 5 năm 1729 Stettin, Pomerania, Vương quốc Phổ | ||||
Mất | 6 tháng 11 năm 1796(1796-11-06) (67 tuổi) Sankt-Peterburg, Đế quốc Nga | ||||
An táng | Đại giáo đường Thánh Phêrô và Phaolô tại Sankt-Peterburg | ||||
Phu quân | Pyotr III của Nga | ||||
Phối ngẫu | Grigory Grigoryevich Orlov Sergei Vasilievich Saltykov Grigori Alexandrovich Patyómkin Stanisław August Poniatowski Zavadovski Zorick Mamonov Yermolof Arkarov Landskov Platon Alexandrovich Zubov | ||||
Hậu duệ | Pavel I của Nga Anna Petrovna, Nữ Đại vương công Nga Aleksey Grigoryevich, Bá tước Bobrinsky | ||||
| |||||
Tước vị |
| ||||
Hoàng tộc | Nhà Romanov Nhà Ascania | ||||
Thân phụ | Christian August, Vương công xứ Anhalt-Zerbst | ||||
Thân mẫu | Johanna Elisabeth xứ Holstein-Gottorp | ||||
Tôn giáo | Giáo hội Luther Chính Thống giáo Nga (từ năm 1744) |
Ekaterina lên ngôi sau một cuộc đảo chính hạ bệ chồng bà, Sa hoàng Pyotr III, với sự giúp sức của những nhà quý tộc thân cận như Grigory Orlov và Grigory Potemkin. Trong suốt triều đại của mình, nữ hoàng Ekaterina đã trọng dụng các tướng lĩnh tài năng như Pyotr Rumyantsev, Alexander Suvorov và Fyodor Ushakov, để bành trướng lãnh thổ nước Nga bằng các cuộc chinh phạt và đấu tranh ngoại giao. Ở phía Nam, đế quốc Nga sáp nhập hãn quốc Krym sau những thắng lợi trước đế quốc Ottoman[1], đồng thời kiểm soát toàn bộ vùng Novorossiya rộng lớn. Ở phía tây, khối thịnh vượng chung Ba Lan-Litva được Stanisław August Poniatowski (người tình cũ của Ekaterina) dần bị đế quốc Nga thôn tính phần lớn lãnh thổ. Về phía đông, bà chủ trương định cư ở Alaska, thành lập nên thuộc địa châu Mỹ thuộc Nga.
Nữ hoàng Ekaterina II chủ trương cải cách chính quyền cai trị và thiết lập nhiều đô thị theo mệnh lệnh của bà. Vì sự ngưỡng mộ đối với Pyotr I (hay Pyotr Đại đế), Ekaterina ra sức hiện đại hóa đế quốc Nga theo kiểu phương Tây, mặc dù vẫn duy trì chế độ quân chủ chuyên chế, dựa trên quan hệ sản xuất nông nô-địa chủ. Điều này dẫn đến các cuộc nổi dậy của tầng lớp nông dân, đỉnh điểm là cuộc bạo loạn Pugachyov do người thiểu số Cossack phát động.
Thời đại trị vì của bà được gọi là Thời đại Yekaterina, được ví như thời kỳ hoàng kim của đế quốc Nga, đặc biệt là đối với giai cấp quý tộc Nga. Bà tích cực hỗ trợ cho ý tưởng thời kỳ Khai sáng, tạo tiền đề cho chủ nghĩa Khai sáng ở Nga.